လက်ရှိအခြေအနေ
“ဘွဲ့ရပြီလား”
“ရပြီ”
“ဘယ်မှာအလုပ်လျှောက်မှာလဲ”
“မသိသေးဘူး”
“ကြည့်လည်းလုပ်ဦးနော်၊ ဟိုကောင်လေးလို ဘွဲ့ရပြီး အလုပ်မရှိဖြစ်နေဦးမယ်။ ပညာတတ်ပြီး အလုပ်လည်း မရှိဘူး”
ဒါက အလုပ်နဲ့ပတ်သက်ပြီးပြောကြတဲ့စကားတွေပေါ့။ ပညာသင်တာအလုပ်လျှောက်လို့ရဖို့ သင်တာဖြစ်လိမ့်မယ်။
“ဦးဇင်း ကျမ်းပြီးပြီလားဘုရား”
“ပြီးပြီ”
“အခု ဘာတွေလုပ်နေတာလဲဘုရား”
“ဘာမှမလုပ်ပါဘူး၊ လုပ်စရာလည်း မရှိဘူး၊ ဘာလုပ်ရမှန်းလည်း မသိဘူး”
ကျမ်းပြီးတော့ အလုပ်လက်မဲ့ဖြစ်သွားတဲ့ အခြေအနေမျိုးဖြစ်လာတာ။ စာသင်တာ ဘာလုပ်သင်ခဲ့ တာလဲ ဆိုတာကို စဉ်းစားလို့မရသလို ဖြစ်နေတယ်ပေါ့။ ပညာရေး လေ့လာသင်ယူမှု ဖြစ်စဉ်တွေက ဘွဲ့ရရင်၊ စာမေးပွဲအောင်ရင် လမ်းဆုံးသွားပြီလား။
ပညာရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ ပြောနေကြတဲ့စကားတွေထဲမှာ၊ ကလေးတွေကို စာကြိုးစားအောင် အားပေးတဲ့စကားတွေထဲမှာ ဘွဲ့ရမှ လူရာဝင်မယ်၊ စာမေးပွဲအောင်မှ လူတကာလေးစားမယ်ဆိုတဲ့ စကားမျိုးတွေ ဇောင်းပေးပြီး ပြောနေလွန်းတဲ့ ခေတ်ကြီးထဲမှာ ပညာရေးလို့ပြောလိုက်ရင် စာမေးပွဲအောင်ဖို့ ဘွဲ့ရဖို့ကို စာသင်သားတိုင်းလိုလို ပြေးမြင်နေတော့တာပဲ။ မန္တလေးမှာနေတုန်းက သီတင်းသုံးဖော်ဦးဇင်းတွေနဲ့ စကားဝိုင်းထဲမှာ ဒီအကြောင်းကို ခဏခဏပြောခဲ့သလိုဘဲ၊ သီရိလင်္ကာရောက်တော့လည်း ဒီမေးခွန်းတွေနဲ့ ပတ်သက်နေရတုန်းပါဘဲ။ ခမ်းရတနာ စာဖတ်ပရိသတ်တွေအတွက် ဒီအကြောင်းကို တင်ပြချင်ပါတယ်။
(၂) ဘာလို့စာသင်ကြတာလဲ
သီရိလင်္ကာမှာ Phd ကျောင်းသားဖြစ်တဲ့ သီတင်းသုံးဖော် (သူငယ်ချင်း) ဦးသုမင်္ဂလသာမိ (ရမည်းသင်း) ရေးတဲ့ “ပါဠိဟာ တကယ်ပဲ သေဆုံးနေတဲ့ ဘာသာတစ်ခု (Dead Language) ဖြစ်သွားပြီလား: (သီရိလင်္ကာ၊ မြန်မာနှင့် ပါဠိဘာသာ ပြောဆို ရေးသားမှု အခြေအနေ၊ အလားအလာ)” ဆောင်းပါးနဲ့ “မြန်မာရဟန်းတော်တွေ အနာဂတ်မှာ တွေ့ကြုံရမည့် အခက်အခဲတွေကို ဖြတ်ကျော်ဖို့ အဆင်သင့်ဖြစ်နေပြီလား” ဆောင်းပါး နှစ်ပုဒ်ကို ဖတ်ပြီးတော့ ပညာရေးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ကိုယ်ခံယူထားတဲ့ အယူအဆတွေကို ပြန်လည်စဉ်းစားကြည့်စေချင်တယ်။
စာသင်တာ၊ ဘွဲ့ရတာ အလုပ်ရဖို့အတွက်ဘဲလား၊ အလုပ်လျှောက်တဲ့လျှောက်လွှာမှာ ဘွဲ့ရမှ လက်ခံမှာလား၊ ဒီမေးခွန်းကို ဟုတ်တယ်လို့ အဖြေပေးရင် ဘာလို့အပန်းခံပြီး စာသင်နေမှာလဲ၊ ပိုက်ဆံနဲ့ဝယ်လိုက်မှာပေါ့။ နောက်ဆုံး Phd ဘွဲ့အထိ ပိုက်ဆံရှိရင် ဝယ်လို့ရတယ်ဆိုတဲ့ နေရာတွေရှိတယ်။ ဘွဲ့လက်မှတ်ကို ပိုက်ဆံနဲ့ ပစ်ပေါက်ပြီးမှ အလုပ်လုပ်လိုက်တော့မယ်လေ။
မဟုတ်ဘူး၊ စာသင်တယ်ဆိုတာ ပညာရေးကပေးတဲ့ အသိဉာဏ်တွေ၊ ကျွမ်းကျင်မှုတွေ၊ တန်ဖိုးတွေကို ရဖို့သင်တာဆိုရင် အရည်အချင်းပြည့်မီအောင် လုပ်ကြရမှာပေါ့။ အရည်အချင်းပြည့်အောင် ကြိုးစားကြတယ်။ အချိန်တွေအကြာကြီးပေးပြီးတော့ လေ့လာပါတယ်၊ အရည်အချင်းရှိပါတယ်လို့ ပြောရင်ဘယ်လိုမြင်မလဲ။ မှန်တယ်လို့ ထောက်ခံမလား။ အင်္ဂလိပ်စာကို နှစ်ပေါင်းများစွာသင်ပြီး အင်္ဂလိပ်စကားမပြောတတ်တာ၊ ကိုယ်တိုင်မပြောတတ်တာထား၊ သူများပြောတာနားလည်သလားဆိုတော့၊ နားမလည်။ ပါဠိစာကို နှစ်ပေါင်းများစွာသင်ပြီး ပါဠိလိုမပြောတတ်။ သီရိလင်္ကာနိုင်ငံမှာ ပါဠိညီလာခံတွေလုပ်ရင် တို့မြန်မာတွေ ဝင်ဆွေးနွေးတာ ရှားမှရှား။ ရှိမှ အနိုင်နိုင်၊ တစ်ပါး၊ နှစ်ပါး။ စားတမ်းဝင်ဖတ်ဖို့ဆိုရင် ဝေးနေသေး။ အဲဒီညီလာခံတွေက ပြန်လာရင် မြန်မာရဟန်းတော်တွေက မြန်မာနိုင်ငံ ပါဠိစာပေလေ့လာပုံတွေကို အားမလို့ အားမရဖြစ်ပြီး ဘယ်လိုလုပ်သင့်တယ်၊ ညာလိုလုပ်သင့်တယ်လို့ ပြောတော့တာပေါ့။
နိုင်ငံတကာက သတ်မှတ်ထားတဲ့ ပညာရေးစံနှုန်းနဲ့ ငါတို့သတ်မှတ်တဲ့စံနှုန်းတွေက မတူတာတွေ ရှိတယ်ဆိုတာ အားလုံးကသိပြီးသားဖြစ်မှာပါ။ ဒါကို ဘယ်ဟာက ပိုကောင်းတယ်၊ မကောင်းဘူးလို့ မပြောချင်ပါ။ သူဟာနဲ့သူတော့ ကောင်းနေကြမှာပါ။ အမြင်ချင်းမတူတာဘဲဖြစ်ပါလိမ့်မယ်။ ဆိုလိုချင်တာက ပညာသင်ခြင်းရဲ့ ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ ပညာရေးအပေါ်အမြင်တွေကိုဘဲ ပြောချင်တာပါ။ တကယ်တော့ ပညာသင်တယ်ဆိုတာ အလုပ်လျှောက်လို့ရရုံ၊ စာမေးပွဲအောင်ရုံ၊ ဘွဲ့ရရုံလေးတင် မကပါဘူး။ မိမိရဲ့ဘဝတစ်ခုလုံးအတွက် အရေးပါတဲ့အဓိကပညာရပ်တစ်ခုဖြစ်သလို မိမိရဲ့ပတ်ဝန်းကျင်အတွက် မျိုးဆက်တစ်ဆက်အတွက် အရေးပါတဲ့အမွေတစ်ခုလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ရေတိုအတွက်မကဘဲ ရေရှည်အတွက်ပါ အလေးထားစဉ်းစားပြီး ထည့်တွက်ရမည့် အရာတစ်ခုပါ။
(၃) စီးပွားရေးဆန်တဲ့ ပညာရေးမြုပ်နှံမှု
အခုနိုင်ငံခြားမှာ ပညာသင်သွားတော့ တစ်ချို့ကပြောကြတယ်၊ ဟိုကပညာသင်ပြီးပြန်လာတော့ ဘယ်လုပ်မလဲ၊ ဦးဇင်းထက်အရင်စောပြီး နိုင်ငံခြားပညာတော်သင်တဲ့သူတွေလည်း အများကြီးပါဘဲ။ ဘာမှသိပ်ကြီးထူးမလာဘူး။ ပြည်တွင်းမှာနေတဲ့သူတွေလောက် နာမည်လည်း ပိုမကြီးဘူး။ ပိုက်ဆံလည်းပိုမရဘူးလို့ ရင်းနှီးလို့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောတတ်တဲ့သူတွေရှိပါတယ်။ ပညာတွေသင်ယူ ဆည်းပူတယ်ဆိုတာ နာမည်ကြီးဖို့၊ ဝင်ငွေကောင်းဖို့ဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက် တစ်ခုတည်း ရှိတာမဟုတ်ဘူးဆိုတာကို သိစေချင်ပါတယ်။ တစ်ချို့ကပြောကြတယ်၊ တစ်ချို့ဦးဇင်းတွေဆိုရင် တရားပွဲတစ်ပွဲ၊ နှစ်ပွဲဟောပြီး နာမည်ခဏကြီးပြီးတော့ ပြန်ပျောက်သွားတယ်လို့ ဆိုကြတာပေါ့။ တရားဟောဖို့၊ နာမည်ကို ရေရှည်ထိန်းထားနိုင်ဖို့ ပညာသင်နေတာလည်း မဟုတ်ဘူးဆိုတာ သိစေချင်ပါတယ်။
ဒါဆိုဘာအတွက် ပညာသင်တာလဲလို့ မေးစရာရှိတာပေါ့။ ပညာရေးနဲ့ နိုင်ငံတစ်ခု ပြုပြင်ပြောင်းလဲလို့ရတယ်၊ ပညာရေးနဲ့ အမျိုးဂုဏ်ဇာတိဂုဏ်တွေ မြင့်မားအောင် လုပ်ဆောင်နိုင်တယ်။ ကိုးရီးယားနိုင်ငံ ပြန်လည်ထူထောင်တဲ့ ကာလတွေကို ကြည့်လေ လူငယ်တွေကို နိုင်ငံတကာမှာ ပညာတော်သင်လွတ်ကြတယ်။ ပညာရပ်အမျိုးမျိုးဆည်းပူးခိုင်းတယ်။ ထောက်ပံ့ပေးတယ်၊ ပံ့ပိုးပေးတယ်။ နိုင်ငံတကာပညာတော်သင်လူငယ်တွေအားလုံးပြန်လာပြီး သက်ဆိုင်ရာကဏ္ဍတွေမှာ အလုပ်ပေးလိုက်ကြတယ်။ နိုင်ငံက တစ်ဆင့်ပြီးတစ်ဆင့် တစ်ဟုတ်ထိုးတိုးတက်သွားတယ်။
သီရိလင်္ကာလိုနိုင်ငံသေးသေးကလေးတစ်နိုင်ငံက တရုတ်လို၊ ကိုးရီးယားလို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ပြီး နိုင်ငံမဟုတ်ဘူး။ ဒါပေမယ့် ကမ္ဘာကအထင်မသေးရဲဘူး။ သူ့ရဲ့ရိုးရာ၊ ယဉ်ကျေးမှုတွေကိုလည်း ကောင်းကောင်းထိန်းသိမ်းနိုင်တယ်။ သီရိလင်္ကာဆိုရင် ကမ္ဘာကပါလေးစားရတဲ့နိုင်ငံဖြစ်တယ်။ ဘာဖြစ်လို့လဲ၊ သက်ဆိုင်ရာကဏ္ဍအသီးသီးက ပညာရှင်တွေရှိလို့။ သူ့တို့လူမျိုး၊ သူတို့ဂုဏ်သိက္ခာတွေကို ပညာနဲ့ မြင့်တင်ပေးနိုင်တယ်။
ငါတို့စာတွေသင်နေတာကော ဘာအတွက်လဲ။ အထက်ကပြောခဲ့တဲ့ ပါဠိလိုပြောတတ်ဖို့၊ ပါဠိညီလာခံတွေမှာ စာတမ်းဝင်ဖတ်နိုင်ဖို့ (ပါဠိလိုကျမ်းပြုနိုင်တဲ့ မျိုးဆက်တစ်ခုကို အမွေပေးထားခဲ့ထင်လို့)၊ ကမ္ဘာ့စာမျက်နှာပေါ်မှာ မြန်မာလို့ချပြနိုင်ဖို့ စတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်မျိုးနဲ့ စာသင်ရင်တော့ ဒီလိုဝင်ငွေရဖို့၊ နာမည်ကြီးဖို့ ဆိုတဲ့ ပေတံတွေလိုက်တိုင်းနေတာမျိုးကို ရပ်တန့်သင့်ပြီထင်ပါတယ်။ ပညာရေးကို စီးပွားရေးပုံစံနဲ့ ဆည်းကပ်တာကတော့ မှားတာပေါ့။ ပညာရေးကို ဘယ်လိုထောက်ပံ့ကြမလဲ ဆိုတဲ့အစီအစဉ်တွေလည်း ရှိရပါမယ်။ ပညာရေးကို ထောက်ပံ့တဲ့နေရာမှာ စီးပွားရေးမျက်စိနဲ့လည်း မကြည့်သင့်ပါဘူး။ ဘယ်လိုပေးရင် ဘယ်လောက်ပြန်ရရမယ်ဆိုတဲ့ရည်ရွယ်ချက်မျိုးတွေ မရှိရပါဘူး။ ပညာရေးအတွက် သုံးတဲ့ငွေတွေဟာ ဖြုန်းတာမဟုတ်ဘူး၊ မြုပ်နှံတာလို့ မြင်နိုင်ရပါမယ်။ ပညာရပ်တစ်ခုရဲ့ အကျိုးရလဒ်တွေဟာ ငွေကြေးနဲ့တန်ဖိုးဖြတ်လို့ရတဲ့ ကိစ္စတွေမဟုတ်ပါဘူး။ ပညာရေးကို စီးပွားရေးတစ်ခု မြုပ်နှံသလို အကျိုးအမြတ်တွေ တွက်နေရင် ရေတိုဆန်တဲ့စီမံကိန်းတွေဘဲ ဖြစ်လာပါတယ်။ ရေရှည်လုပ်ရမယ့်အလုပ်ကို အချိန်ပေးပြီးမလုပ်နိုင်ရင် အရည်အသွေးတွေ ကျဆင်းပါတယ်။ ဘွဲ့တွေ၊ အောင်လက်မှတ်တွေက ပညာရေးရဲ့ကိုယ်စားဘဲ ဖြစ်ပြီး ပညာရေးမဟုတ်ဘူးဆိုတာကို နားလည်သင့်ပါတယ်။
(၄)ပတ်ဝန်းကျင်ပူးပေါင်းပါဝင်မှု
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ပါဠိစာကို နှစ်ပေါင်းများစွာအချိန်ပေးပြီး ပါဠိစကားမပြောတတ်ဘူး၊ ပြောတတ်အောင် ဘယ်လိုသင်ကြမလဲ လို့စီမံကိန်းချတဲ့အခါမှာ တစ်နှစ်၊ နှစ်နှစ်ထဲနဲ့ လုပ်လို့ရတဲ့ကိစ္စမျိုးမဟုတ်ဘူး။ တစ်ပါးနှစ်ပါးထဲ ထလုပ်လို့လဲ ရတဲ့ကိစ္စမျိုးမဟုတ်ဘူး။ မျိုးဆက် တစ်ဆက်လား၊ နှစ်ဆက်လား အချိန်ပေးလုပ်ရတဲ့ကိစ္စပါ။ ပတ်ဝန်းကျင်က အသိအမှတ်မပြုလို့လဲ ရတဲ့ကိစ္စမဟုတ်ဘူး။ သူများမလုပ်ချင်နေ၊ ကိုယ်ဘဲ လုပ်မယ်ဆိုပြီးတော့ ကိုယ့်ကျောင်းနဲ့ကိုယ်ဘဲ သင်ပေးတဲ့ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွေ အများကြီးရှိပါတယ်။ ပတ်ဝန်းကျင်က မပါဝင်တာရယ်၊ ပါဝင်လာအောင်လည်း မကြိုးစားတာရယ်၊ အစကတော့ ဟုတ်သလိုလိုရှိပေမယ့် ကြာတော့ တောင့်မခံနိုင်ဘဲ ပျက်စီးနေရတာဘဲ။
အားလုံးပါဝင်နိုင်ဖို့လိုမယ်၊ ပါဝင်နိုင်အောင်လည်း ကြိုးစားရလိမ့်မယ်။ သီရိလင်္ကာမှာ ပါဠိစကားတွေပြောကြတယ်ဆိုတာက ဘေးက ပံ့ပိုးကူညီမှုတွေ၊ ပူးပေါင်းပါဝင်မှုတွေ၊ နေရာပေးမှုတွေလည်း အများကြီးပါတယ်။
သူတို့ရဲ့ပညာရေးတွေကလည်း မြန်မာနိုင်ငံလိုဘဲ၊ အစိုးရကျောင်းပညာရေး၊ ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်းပညာရေးလို့ နှစ်မျိုးရှိပါတယ်။ ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း ပညာရေးကတော့ ပါဠိနဲ့ တက္ကတဘာသာရပ်က မသင်မနေရ ပြဌာန်းစာထဲမှာပါတယ်။ သူတို့သတ်မှတ်ထားတဲ့ Level တစ်ခုမှာ အောင်သွားရင် တစ်ခုကနေ တစ်ခုကို ပြောင်းသွားလို့ ရပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာကတော့ သိတဲ့အတိုင်း ဓမ္မာစရိယဘဲ အောင်အောင်၊ အစိုးရစာသင်ကျောင်းစာပြောင်းချင်ရင် သူငယ်တန်းမအောင်သေးရင် သူငယ်တန်းကနေစရတာပဲ။ အစိုးရတက္ကသိုလ်မှာ ဘွဲ့ဘယ်လောက်ရရ၊ ဘုန်းကြီးစာမေးပွဲလိုင်းဘက် ပြောင်းလာရင် မူလတန်းကနေ စရတာပဲ။ ဒါလည်း မတူတာတွေထဲက တစ်ခုပေါ့။ သီရိလင်္ကာမှာ ပါဠိစာနဲ့ပတ်သက်ပြီးတော့ တက္ကသိုလ်တွေမှာ ဘွဲ့တစ်ခုအနေနဲ့လည်း ပြဌာန်းပေးတယ်။ စာတမ်းဖတ်ပွဲညီလာခံတွေ ကျင်းပပေးတယ်။ မျိုးဆက်သစ်လူငယ်တွေကိုလည်း ကောင်းကောင်းလေး ပျိုးထောင်ပေးကြတယ်။ ပါဠိစာပေပညာရှင်တွေကိုလည်း နေရာတွေပေးကြတယ်။ ပါဠိကျမ်းစာ စာအုပ်တွေလည်း ပြုစုကြတယ်။
ဒီလိုပြောလို့ သူတစ်ပါးနိုင်ငံကို လိုက်တုကြပါလုိ့ပြောတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ပြောရင်လည်း ခံမှာမဟုတ်ပါဘူး။ မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း ရှိတာပဲ၊ ရွာမဆရာတော်တို့လည်း ပါဠိစာအုပ်ထုပ်တာပဲလို့ ပြောလို့ရတာပေါ့။ ရှိတာတော့ ရှိပါတယ်။ နှစ်ပေါင်းရာချီမှ တစ်ပါးစ၊ နှစ်ပါးစ ပေါ်လာတာပါ။ အဲဒါတောင် အများကြီး မရှိပါဘူး။ ထုတ်ထားတဲ့စာအုပ်တွေကိုရော ဖတ်တဲ့သူ ဘယ်နှစ်ဦးရှိသလဲ ဆိုတာမျိုးလိုက်ကြည့်ရင်ကော ပါဠိစာသင်တဲ့သူအရေအတွက်နဲ့ အဲဒီစာအုပ်ဖတ်တဲ့သူ အရေးအတွက်က ရာခိုင်နှုန်းဘယ်လောက်ကွာမလဲ။ ဒီလိုလေး စဉ်းစားရင်ကို အရမ်းကို အားနည်းနေတာကို သိသာပါတယ်။ ပတ်ဝန်းကျင်ရဲ့ ပူးပေါင်းပါဝင်မှုတွေမရသေးသမျှတော့ ကိုယ့်ရဲ့ကြိုးစားအားထုတ်မှုရဲ့အကျိုးဆက် အရှိုန်တစ်ခုမသေသေးခင်အထိဘဲ လည်ပတ်နိုိင်မှာဘဲ၊ ကိုယ်မစွမ်းနိုင်တော့တဲ့တစ်နေ့ လည်ပတ်မှုအရှိုင်တွေလည်း ရပ်တန့်သွားမှာဘဲ။ အားလုံးပြောင်းလဲစေချင်တယ်ဆိုရင် အားလုံးရဲ့ပူးပေါင်းပါဝင်မှုတွေကို အကူအညီယူရပါမယ်။ အားလုံးအတူတူဝိုင်းကြိုးစားမှ ဖြစ်မယ့်အရာလေးတစ်ခုကို ကိုယ်တစ်ဦးတည်း၊ တစ်ဖွဲ့တည်းအားနဲ့ အတင်းရုန်းကန်နေရတာက ပိုလည်းပင်ပန်းသလို အရာရောက်မှုမှာလည်း အားနည်းပါတယ်။
(၅) သူရဲကောင်းတစ်ဦးကိုဘဲ မှီခိုလွန်းခြင်း
ပညာရေးပြုပြင်ပြောင်းလဲရေးကို ပြောကြဆိုကြတဲ့အခါမှာဆိုရင် အမြဲလိုလိုကြားနေရတဲ့ အကြောင်းပြချက်ကတော့ မင်းကွန်းဆရာတော်လည်း ဒီလိုဘဲသင်လာခဲ့တာပဲ၊ တောင်မြို့ဆရာတော်လည်း ဒီလိုဘဲ သင်လာခဲ့တာပဲ၊ ပါချုပ်ဆရာတော်လည်း ဒီလိုဘဲသင်လာခဲ့တာပဲ လို့ ပြောနေကြတာတယ်။ သူရဲကောင်းတစ်ဦး၊ နှစ်ဦးအပေါ်ကို အရမ်းမှီခိုလွန်းအားကြီးတယ်လို့ မြင်ပါတယ်။ ပါချုပ်ဆရာတော် တစ်ပါးလောက်ကို ဦးတည်တာမျိုး၊ မင်းကွန်းဆရာတော်တစ်ပါးတည်းကို အားထားတာမျိုး အရမ်းမှီငြမ်းလွန်းတယ်။ ပါချုပ်ဆရာတော်ကိုဘဲ အားကိုးမလား၊ ပါချုပ်ဆရာတော်နဲ့အတူ ကြိုးစားမလား၊ မင်းကွန်းဆရာတော်တစ်ပါးကိုဘဲ မှီခိုမလား၊ မင်းကွန်းဆရာတော်နဲ့အတူ လက်တွဲပြီး လုပ်ကြမလား ဆိုတာမျိုးကို စဉ်းစားရမည့် အချိန်ရောက်နေပါပြီ။
ဒါက စောစောကပြောခဲ့တဲ့ဆောင်းပါးနှစ်ပုဒ်ကို အခြေခံပြီးပြောတာမို့ ဒီပါဠိစာအကြောင်းကိုဘဲ အဓိကပြောတာပါ။ တခြားကဏ္ဍတွေမှာလဲ အများကြီးရှိတာပဲ၊ တွေးတတ်ခေါ်တတ်အောင် ပညာသင်ကြမလား၊ ခေတ်နဲ့ရင်ပေါင်တန်းနိုင်အောင် ပညာသင်မလားဆိုတာတဲ့မေးခွန်းတွေလည်း ပြောစရာတွေအများကြီးရှိပါတယ်။
မြန်မာနိုင်ငံမှာ ငွေတွေမီလီယံပေါင်းများစွာ အကုန်ခံပြီးဝယ်ထားတဲ့ ရထား၊ လေးငါးလဘဲ သုံးလိုက်ရပြီး ရပ်လိုက်ရတဲ့နေရာတွေရှိတယ်။ လေယာဉ်လည်းမဆင်းသက်၊ စီးတဲ့လူတွေလည်း မရှိဘဲ ဘယ်သူမှအသုံးမပြုဘဲ ဆောက်လုပ်ထားတဲ့ လေယာဉ်ကွင်းတွေရှိတယ်။ ရထားအသွားအလာမရှိ၊ ရထားလည်းမရှိ၊ ရထားစီးတဲ့ခရီးသည်တွေလည်းမရှိဘဲ ဆောက်လုပ်ထားတဲ့ရထားလမ်းတွေရှိတယ်။ အဆောက်အဦးအကြီးကြီးတွေဆောက်ပြီးတော့ အဆောက်အဦးမခိုင်ခန့်လို့ ရောင်းလို့လည်းမရ၊ နေတဲ့လူလည်းမရှိဘဲ အသုံးပြုမရလို့ အလှကြည့်ဖို့အတွက်သက်သက်ဘဲ ဖြစ်နေတဲ့အဆောက်အဦးတွေရှိတယ်။ ဒါတွေဘယ်လိုပြင်မလဲ၊ ဒီပညာရပ်တွေကို ဘယ်လိုသင်ယူမလဲ၊ ပညာရှင်တွေကို ဘယ်လိုနေရာပေးမလဲ၊ ဒီပညာရေးအတွက် ဘယ်လောက်မြုပ်နှံရမလဲ ဆိုတာမျိုးစဉ်းစားဖို့ မလိုဘူးလား။
ဒီလိုကိစ္စမျိုးတွေမှာ သူရဲကောင်းတစ်ဦးတည်းကိုဘဲ ပုံအပ်လို့ရမလား။ သူရဲကောင်းတစ်ဦးတည်းကို ပုံအပ်နေရတဲ့ခေတ်လည်း မဟုတ်တော့ဘူး။ အားလုံးအတူတူရုန်းပြီး အတူတူဖေးမကူညီမှ အောင်မြင်နိုင်မယ့် အချိန်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒါတွေကို ပြုပြင်ပြောင်းလဲဖို့အတွက် ပညာရေးရဲ့ အခန်းကဏ္ဍက အရေးကြီးပါတယ်။ ဒီပညာရေးကိုလည်း အားလုံးက ဖေးမရပါမယ်။ ပံ့ပိုးပေးနိုင်ရပါမယ်။ ဒါမှ အတူတူကြိုးစားတယ်လို့ ဆိုနိုင်ပါမယ်။
(၆) နိဂုံး
အချုပ်အားဖြင့် ဆိုလိုချင်တာကတော့ ပညာသင်တယ်ဆိုတာ ဘွဲ့ရရုံသက်သက်၊ အလုပ်လျှောက်ရရုံသက်သက်မဟုတ်ဘဲ၊ အရည်အသွေးပြည့်မီတဲ့ပညာရေးက ကိုယ့်လူမျိုး၊ ကိုယ့်နိုင်ငံအတွက် အရေးပါတဲ့အမွေအနှစ်တစ်ခုဆိုတာကို မြင်စေချင်ပါတယ်။ ပညာရေးအတွက်က ငွေကြေးကုန်ကျမှု များချင်လည်းများမယ်။ ပညာရေးအတွက် လေ့လာသင်ယူတဲ့ကာလ ကြာချင်လည်းကြာမယ်။ ကောင်းမွန်တဲ့အပြောင်းအလဲတစ်ခုအတွက် မျိုးဆက်တစ်ခုလုံးအနှစ်နာခံရတာမျိုးလည်း ဖြစ်ချင်ဖြစ်မယ်။ ပညာရေးက အကောင်းဆုံးလက်နက်တစ်ခု။ ကောင်းမွန်တဲ့ ပညာရေးစနစ်တစ်ခုနဲ့ နောက်မျိုးဆက်တစ်ဆက်ကို လက်ဆင့်ကမ်းသင့်တဲ့ အမွေတစ်ခုဆိုတဲ့ ရည်ရွယ်ချက်မျိုးနဲ့ ပညာသင်သင့်ပါတယ်။
နောက်မျိုးဆက်တစ်ခုကို လက်ဆင့်ကမ်းတဲ့အချိန်မှာ အရည်အသွေးပြည့်မှီတဲ့အမွေဖြစ်ဖို့လိုတယ်။ အဲဒီအတွက် လက်ဆင့်ကမ်းမယ့်သူတွေ အရည်အသွေးပြည့်မီဖို့လိုတယ်။ အရည်အသွေးပြည့်မှီအောင် ကြိုးစားကြစို့ကွယ်။
ပညာသင်တာက တစ်စုံတစ်ဦးအတွက်တင်မကဘဲ တစ်မျိုးသားလုံးနဲ့ဆိုင်တဲ့အရေးကိစ္စတစ်ခု ဖြစ်လို့ သူသင်ရင်သူတတ်မယ်၊ ငါသင်ရင်ငါတတ်မယ်ဆိုတဲ့ အယူအဆမျိုးထက် အားလုံး ပညာတတ်ဖြစ်အောင် ဘယ်လိုလုပ်ကြမလဲ၊ ဘယ်လိုပါဝင်ကြမလဲ၊ ဘယ်လိုပံ့ပိုးကြမလဲ ဆိုတဲ့အသိစိတ်မျိုးတွေရှိဖို့ လိုမယ်လို့ တင်ပြရင်း ---------
အရှင်နန္ဒိယ (ဖယ်ခုံ) 23.1.2019 4:50:00 PM
(၁) လက္ရွိအေျခအေန
“ဘြဲ႔ရၿပီလား”
“ရၿပီ”
“ဘယ္မွာအလုပ္ေလွ်ာက္မွာလဲ”
“မသိေသးဘူး”
“ၾကည့္လည္းလုပ္ဦးေနာ္၊ ဟိုေကာင္ေလးလို ဘြဲ႔ရၿပီး အလုပ္မရွိျဖစ္ေနဦးမယ္။ ပညာတတ္ၿပီး အလုပ္လည္း မရွိဘူး”
ဒါက အလုပ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေျပာၾကတဲ့စကားေတြေပါ့။ ပညာသင္တာအလုပ္ေလွ်ာက္လို႔ရဖို႔ သင္တာျဖစ္လိမ့္မယ္။
“ဘြဲ႔ရၿပီလား”
“ရၿပီ”
“ဘယ္မွာအလုပ္ေလွ်ာက္မွာလဲ”
“မသိေသးဘူး”
“ၾကည့္လည္းလုပ္ဦးေနာ္၊ ဟိုေကာင္ေလးလို ဘြဲ႔ရၿပီး အလုပ္မရွိျဖစ္ေနဦးမယ္။ ပညာတတ္ၿပီး အလုပ္လည္း မရွိဘူး”
ဒါက အလုပ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေျပာၾကတဲ့စကားေတြေပါ့။ ပညာသင္တာအလုပ္ေလွ်ာက္လို႔ရဖို႔ သင္တာျဖစ္လိမ့္မယ္။
“ဦးဇင္း က်မ္းၿပီးၿပီလားဘုရား”
“ၿပီးၿပီ”
“အခု ဘာေတြလုပ္ေနတာလဲဘုရား”“ၿပီးၿပီ”
“ဘာမွမလုပ္ပါဘူး၊ လုပ္စရာလည္း မရွိဘူး၊ ဘာလုပ္ရမွန္းလည္း မသိဘူး”
က်မ္းၿပီးေတာ့ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္သြားတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳးျဖစ္လာတာ။ စာသင္တာ ဘာလုပ္သင္ခဲ့ တာလဲ ဆိုတာကို စဥ္းစားလို႔မရသလို ျဖစ္ေနတယ္ေပါ့။ ပညာေရး ေလ့လာသင္ယူမႈ ျဖစ္စဥ္ေတြက ဘြဲ႔ရရင္၊ စာေမးပြဲေအာင္ရင္ လမ္းဆုံးသြားၿပီလား။
ပညာေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေျပာေနၾကတဲ့စကားေတြထဲမွာ၊ ကေလးေတြကို စာႀကိဳးစားေအာင္ အားေပးတဲ့စကားေတြထဲမွာ ဘြဲ႕ရမွ လူရာဝင္မယ္၊ စာေမးပြဲေအာင္မွ လူတကာေလးစားမယ္ဆိုတဲ့ စကားမ်ိဳးေတြ ေဇာင္းေပးၿပီး ေျပာေနလြန္းတဲ့ ေခတ္ႀကီးထဲမွာ ပညာေရးလို႔ေျပာလိုက္ရင္ စာေမးပြဲေအာင္ဖို႔ ဘြဲ႔ရဖို႔ကို စာသင္သားတိုင္းလိုလို ေျပးျမင္ေနေတာ့တာပဲ။ မႏၱေလးမွာေနတုန္းက သီတင္းသုံးေဖာ္ဦးဇင္းေတြနဲ႔ စကားဝိုင္းထဲမွာ ဒီအေၾကာင္းကိုု ခဏခဏေျပာခဲ့သလိုဘဲ၊ သီရိလကၤာေရာက္ေတာ့လည္း ဒီေမးခြန္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္ေနရတုန္းပါဘဲ။ ခမ္းရတနာ စာဖတ္ပရိသတ္ေတြအတြက္ ဒီအေၾကာင္းကို တင္ျပခ်င္ပါတယ္။
(၂) ဘာလို႔စာသင္ၾကတာလဲ
သီရိလကၤာမွာ Phd ေက်ာင္းသားျဖစ္တဲ့ သီတင္းသုံးေဖာ္ (သူငယ္ခ်င္း) ဦးသုမဂၤလသာမိ (ရမည္းသင္း) ေရးတဲ့ “ပါဠိဟာ တကယ္ပဲ ေသဆုံးေနတဲ့ ဘာသာတစ္ခု (Dead Language) ျဖစ္သြားၿပီလား: (သီရိလကၤာ၊ ျမန္မာႏွင့္ ပါဠိဘာသာ ေျပာဆို ေရးသားမႈ အေျခအေန၊ အလားအလာ)” ေဆာင္းပါးနဲ႔ “ျမန္မာရဟန္းေတာ္ေတြ အနာဂတ္မွာ ေတြ႔ၾကဳံရမည့္ အခက္အခဲေတြကို ျဖတ္ေက်ာ္ဖို႔ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနျပီလား” ေဆာင္းပါး ႏွစ္ပုဒ္ကို ဖတ္ၿပီးေတာ့ ပညာေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ကိုယ္ခံယူထားတဲ့ အယူအဆေတြကို ျပန္လည္စဥ္းစားၾကည့္ေစခ်င္တယ္။
စာသင္တာ၊ ဘြဲ႔ရတာ အလုပ္ရဖို႔အတြက္ဘဲလား၊ အလုပ္ေလွ်ာက္တဲ့ေလွ်ာက္လႊာမွာ ဘြဲ႔ရမွ လက္ခံမွာလား၊ ဒီေမးခြန္းကို ဟုုတ္တယ္လို႔ အေျဖေပးရင္ ဘာလုိ႔အပန္းခံၿပီး စာသင္ေနမွာလဲ၊ ပိုက္ဆံနဲ႔ဝယ္လိုက္မွာေပါ့။ ေနာက္ဆုံး Phd ဘြဲ႔အထိ ပိုက္ဆံရွိရင္ ဝယ္လို႔ရတယ္ဆိုတဲ့ ေနရာေတြရွိတယ္။ ဘြဲ႔လက္မွတ္ကို ပိုက္ဆံနဲ႔ ပစ္ေပါက္ၿပီးမွ အလုပ္လုပ္လိုက္ေတာ့မယ္ေလ။
မဟုတ္ဘူး၊ စာသင္တယ္ဆိုတာ ပညာေရးကေပးတဲ့ အသိဉာဏ္ေတြ၊ ကၽြမ္းက်င္မႈေတြ၊ တန္ဖိုးေတြကို ရဖို႔သင္တာဆိုရင္ အရည္အခ်င္းျပည့္မီေအာင္ လုပ္ၾကရမွာေပါ့။ အရည္အခ်င္းျပည့္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကတယ္။ အခ်ိိန္ေတြအၾကာႀကီးေပးၿပီးေတာ့ ေလ့လာပါတယ္၊ အရည္အခ်င္းရွိပါတယ္လို႔ ေျပာရင္ဘယ္လိုျမင္မလဲ။ မွန္တယ္လို႔ ေထာက္ခံမလား။ အဂၤလိပ္စာကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာသင္ၿပီး အဂၤလိပ္စကားမေျပာတတ္တာ၊ ကိုယ္တိုင္မေျပာတတ္တာထား၊ သူမ်ားေျပာတာနားလည္သလားဆိုေတာ့၊ နားမလည္။ ပါဠိစာကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာသင္ၿပီး ပါဠိလိုမေျပာတတ္။ သီရိလကၤာႏုိင္ငံမွာ ပါဠိညီလာခံေတြလုပ္ရင္ တို႔ျမန္မာေတြ ဝင္ေဆြးေႏြးတာ ရွားမွရွား။ ရွိမွ အႏိုင္ႏိုင္၊ တစ္ပါး၊ ႏွစ္ပါး။ စားတမ္းဝင္ဖတ္ဖို႔ဆိုရင္ ေဝးေနေသး။ အဲဒီညီလာခံေတြက ျပန္လာရင္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္ေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံ ပါဠိစာေပေလ့လာပုံေတြကို အားမလို႔ အားမရျဖစ္ၿပီး ဘယ္လိုလုပ္သင့္တယ္၊ ညာလိုလုပ္သင့္တယ္လို႔ ေျပာေတာ့တာေပါ့။
ႏုိင္ငံတကာက သတ္မွတ္ထားတဲ့ ပညာေရးစံႏႈန္းနဲ႔ ငါတို႔သတ္မွတ္တဲ့စံႏႈန္းေတြက မတူတာေတြ ရွိတယ္ဆိုတာ အားလုံးကသိၿပီးသားျဖစ္မွာပါ။ ဒါကို ဘယ္ဟာက ပိုေကာင္းတယ္၊ မေကာင္းဘူးလို႔ မေျပာခ်င္ပါ။ သူဟာနဲ႔သူေတာ့ ေကာင္းေနၾကမွာပါ။ အျမင္ခ်င္းမတူတာဘဲျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာက ပညာသင္ျခင္းရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ပညာေရးအေပၚအျမင္ေတြကိုဘဲ ေျပာခ်င္တာပါ။ တကယ္ေတာ့ ပညာသင္တယ္ဆိုတာ အလုပ္ေလွ်ာက္လို႔ရ႐ုံ၊ စာေမးပြဲေအာင္႐ုံ၊ ဘြဲ႔ရ႐ုံေလးတင္ မကပါဘူး။ မိမိရဲ႕ဘဝတစ္ခုလုံးအတြက္ အေရးပါတဲ့အဓိကပညာရပ္တစ္ခုျဖစ္သလို မိမိရဲ႕ပတ္ဝန္းက်င္အတြက္ မ်ိဳးဆက္တစ္ဆက္အတြက္ အေရးပါတဲ့အေမြတစ္ခုလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ေရတိုအတြက္မကဘဲ ေရရွည္အတြက္ပါ အေလးထားစဥ္းစားၿပီး ထည့္တြက္ရမည့္ အရာတစ္ခုပါ။
သီရိလကၤာမွာ Phd ေက်ာင္းသားျဖစ္တဲ့ သီတင္းသုံးေဖာ္ (သူငယ္ခ်င္း) ဦးသုမဂၤလသာမိ (ရမည္းသင္း) ေရးတဲ့ “ပါဠိဟာ တကယ္ပဲ ေသဆုံးေနတဲ့ ဘာသာတစ္ခု (Dead Language) ျဖစ္သြားၿပီလား: (သီရိလကၤာ၊ ျမန္မာႏွင့္ ပါဠိဘာသာ ေျပာဆို ေရးသားမႈ အေျခအေန၊ အလားအလာ)” ေဆာင္းပါးနဲ႔ “ျမန္မာရဟန္းေတာ္ေတြ အနာဂတ္မွာ ေတြ႔ၾကဳံရမည့္ အခက္အခဲေတြကို ျဖတ္ေက်ာ္ဖို႔ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနျပီလား” ေဆာင္းပါး ႏွစ္ပုဒ္ကို ဖတ္ၿပီးေတာ့ ပညာေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ကိုယ္ခံယူထားတဲ့ အယူအဆေတြကို ျပန္လည္စဥ္းစားၾကည့္ေစခ်င္တယ္။
စာသင္တာ၊ ဘြဲ႔ရတာ အလုပ္ရဖို႔အတြက္ဘဲလား၊ အလုပ္ေလွ်ာက္တဲ့ေလွ်ာက္လႊာမွာ ဘြဲ႔ရမွ လက္ခံမွာလား၊ ဒီေမးခြန္းကို ဟုုတ္တယ္လို႔ အေျဖေပးရင္ ဘာလုိ႔အပန္းခံၿပီး စာသင္ေနမွာလဲ၊ ပိုက္ဆံနဲ႔ဝယ္လိုက္မွာေပါ့။ ေနာက္ဆုံး Phd ဘြဲ႔အထိ ပိုက္ဆံရွိရင္ ဝယ္လို႔ရတယ္ဆိုတဲ့ ေနရာေတြရွိတယ္။ ဘြဲ႔လက္မွတ္ကို ပိုက္ဆံနဲ႔ ပစ္ေပါက္ၿပီးမွ အလုပ္လုပ္လိုက္ေတာ့မယ္ေလ။
မဟုတ္ဘူး၊ စာသင္တယ္ဆိုတာ ပညာေရးကေပးတဲ့ အသိဉာဏ္ေတြ၊ ကၽြမ္းက်င္မႈေတြ၊ တန္ဖိုးေတြကို ရဖို႔သင္တာဆိုရင္ အရည္အခ်င္းျပည့္မီေအာင္ လုပ္ၾကရမွာေပါ့။ အရည္အခ်င္းျပည့္ေအာင္ ႀကိဳးစားၾကတယ္။ အခ်ိိန္ေတြအၾကာႀကီးေပးၿပီးေတာ့ ေလ့လာပါတယ္၊ အရည္အခ်င္းရွိပါတယ္လို႔ ေျပာရင္ဘယ္လိုျမင္မလဲ။ မွန္တယ္လို႔ ေထာက္ခံမလား။ အဂၤလိပ္စာကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာသင္ၿပီး အဂၤလိပ္စကားမေျပာတတ္တာ၊ ကိုယ္တိုင္မေျပာတတ္တာထား၊ သူမ်ားေျပာတာနားလည္သလားဆိုေတာ့၊ နားမလည္။ ပါဠိစာကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာသင္ၿပီး ပါဠိလိုမေျပာတတ္။ သီရိလကၤာႏုိင္ငံမွာ ပါဠိညီလာခံေတြလုပ္ရင္ တို႔ျမန္မာေတြ ဝင္ေဆြးေႏြးတာ ရွားမွရွား။ ရွိမွ အႏိုင္ႏိုင္၊ တစ္ပါး၊ ႏွစ္ပါး။ စားတမ္းဝင္ဖတ္ဖို႔ဆိုရင္ ေဝးေနေသး။ အဲဒီညီလာခံေတြက ျပန္လာရင္ ျမန္မာရဟန္းေတာ္ေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံ ပါဠိစာေပေလ့လာပုံေတြကို အားမလို႔ အားမရျဖစ္ၿပီး ဘယ္လိုလုပ္သင့္တယ္၊ ညာလိုလုပ္သင့္တယ္လို႔ ေျပာေတာ့တာေပါ့။
ႏုိင္ငံတကာက သတ္မွတ္ထားတဲ့ ပညာေရးစံႏႈန္းနဲ႔ ငါတို႔သတ္မွတ္တဲ့စံႏႈန္းေတြက မတူတာေတြ ရွိတယ္ဆိုတာ အားလုံးကသိၿပီးသားျဖစ္မွာပါ။ ဒါကို ဘယ္ဟာက ပိုေကာင္းတယ္၊ မေကာင္းဘူးလို႔ မေျပာခ်င္ပါ။ သူဟာနဲ႔သူေတာ့ ေကာင္းေနၾကမွာပါ။ အျမင္ခ်င္းမတူတာဘဲျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာက ပညာသင္ျခင္းရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ပညာေရးအေပၚအျမင္ေတြကိုဘဲ ေျပာခ်င္တာပါ။ တကယ္ေတာ့ ပညာသင္တယ္ဆိုတာ အလုပ္ေလွ်ာက္လို႔ရ႐ုံ၊ စာေမးပြဲေအာင္႐ုံ၊ ဘြဲ႔ရ႐ုံေလးတင္ မကပါဘူး။ မိမိရဲ႕ဘဝတစ္ခုလုံးအတြက္ အေရးပါတဲ့အဓိကပညာရပ္တစ္ခုျဖစ္သလို မိမိရဲ႕ပတ္ဝန္းက်င္အတြက္ မ်ိဳးဆက္တစ္ဆက္အတြက္ အေရးပါတဲ့အေမြတစ္ခုလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ေရတိုအတြက္မကဘဲ ေရရွည္အတြက္ပါ အေလးထားစဥ္းစားၿပီး ထည့္တြက္ရမည့္ အရာတစ္ခုပါ။
(၃) စီးပြားေရးဆန္တဲ့ ပညာေရးျမဳပ္ႏွံမႈ
အခုႏိုင္ငံျခားမွာ ပညာသင္သြားေတာ့ တစ္ခ်ိဳ႕ကေျပာၾကတယ္၊ ဟိုကပညာသင္ၿပီးျပန္လာေတာ့ ဘယ္လုပ္မလဲ၊ ဦးဇင္းထက္အရင္ေစာၿပီး ႏိုင္ငံျခားပညာေတာ္သင္တဲ့သူေတြလည္း အမ်ားႀကီးပါဘဲ။ ဘာမွသိပ္ႀကီးထူးမလာဘူး။ ျပည္တြင္းမွာေနတဲ့သူေတြေလာက္ နာမည္လည္း ပိုမႀကီးဘူး။ ပိုက္ဆံလည္းပိုမရဘူးလို႔ ရင္းႏွီးလို႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာတတ္တဲ့သူေတြရွိပါတယ္။ ပညာေတြသင္ယူ ဆည္းပူတယ္ဆိုတာ နာမည္ႀကီးဖို႔၊ ဝင္ေငြေကာင္းဖို႔ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ တစ္ခုတည္း ရွိတာမဟုတ္ဘူးဆိုတာကို သိေစခ်င္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေျပာၾကတယ္၊ တစ္ခ်ိဳ႕ဦးဇင္းေတြဆိုရင္ တရားပြဲတစ္ပြဲ၊ ႏွစ္ပြဲေဟာၿပီး နာမည္ခဏႀကီးၿပီးေတာ့ ျပန္ေပ်ာက္သြားတယ္လို႔ ဆိုၾကတာေပါ့။ တရားေဟာဖို႔၊ နာမည္ကို ေရရွည္ထိန္းထားႏုိင္ဖို႔ ပညာသင္ေနတာလည္း မဟုတ္ဘူးဆိုတာ သိေစခ်င္ပါတယ္။
ဒါဆိုဘာအတြက္ ပညာသင္တာလဲလို႔ ေမးစရာရွိတာေပါ့။ ပညာေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံတစ္ခု ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလို႔ရတယ္၊ ပညာေရးနဲ႔ အမ်ိဳးဂုဏ္ဇာတိဂုဏ္ေတြ ျမင့္မားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္တယ္။ ကိုးရီးယားႏုိင္ငံ ျပန္လည္ထူေထာင္တဲ့ ကာလေတြကို ၾကည့္ေလ လူငယ္ေတြကို ႏုိင္ငံတကာမွာ ပညာေတာ္သင္လြတ္ၾကတယ္။ ပညာရပ္အမ်ိဳးမ်ိဳးဆည္းပူးခိုင္းတယ္။ ေထာက္ပံ့ေပးတယ္၊ ပံ့ပိုးေပးတယ္။ ႏုိင္ငံတကာပညာေတာ္သင္လူငယ္ေတြအားလုံးျပန္လာၿပီး သက္ဆိုင္ရာက႑ေတြမွာ အလုပ္ေပးလိုက္ၾကတယ္။ ႏုိင္ငံက တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ တစ္ဟုတ္ထိုးတိုးတက္သြားတယ္။
သီရိလကၤာလိိုႏုိင္ငံေသးေသးကေလးတစ္ႏုိင္ငံက တရုတ္လို၊ ကိုးရီးယားလို ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ၿပီး ႏုိင္ငံမဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကမၻာကအထင္မေသးရဲဘူး။ သူ႔ရဲ႕ရုိးရာ၊ ယဥ္ေက်းမႈေတြကိုလည္း ေကာင္းေကာင္းထိန္းသိမ္းႏုိင္တယ္။ သီရိလကၤာဆိုရင္ ကမၻာကပါေလးစားရတဲ့ႏုိင္ငံျဖစ္တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ၊ သက္ဆိုင္ရာက႑အသီးသီးက ပညာရွင္ေတြရွိလို႔။ သူ႔တို႔လူမ်ိဳး၊ သူတို႔ဂုဏ္သိကၡာေတြကို ပညာနဲ႔ ျမင့္တင္ေပးႏုိင္တယ္။
ငါတို႔စာေတြသင္ေနတာေကာ ဘာအတြက္လဲ။ အထက္ကေျပာခဲ့တဲ့ ပါဠိလိုေျပာတတ္ဖို႔၊ ပါဠိညီလာခံေတြမွာ စာတမ္းဝင္ဖတ္ႏိုင္ဖို႔ (ပါဠိလိုက်မ္းျပဳႏိုင္တဲ့ မ်ိဳးဆက္တစ္ခုကို အေမြေပးထားခဲ့ထင္လို႔)၊ ကမၻာ့စာမ်က္ႏွာေပၚမွာ ျမန္မာလို႔ခ်ျပႏုိင္ဖို႔ စတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ိဳးနဲ႔ စာသင္ရင္ေတာ့ ဒီလိုဝင္ေငြရဖို႔၊ နာမည္ႀကီးဖို႔ ဆိုတဲ့ ေပတံေတြလိုက္တိုင္းေနတာမ်ိဳးကို ရပ္တန္႔သင့္ၿပီထင္ပါတယ္။ ပညာေရးကို စီးပြားေရးပုံစံနဲ႔ ဆည္းကပ္တာကေတာ့ မွားတာေပါ့။ ပညာေရးကို ဘယ္လိုေထာက္ပံ့ၾကမလဲ ဆိုတဲ့အစီအစဥ္ေတြလည္း ရွိရပါမယ္။ ပညာေရးကို ေထာက္ပံ့တဲ့ေနရာမွာ စီးပြားေရးမ်က္စိနဲ႔လည္း မၾကည့္သင့္ပါဘူး။ ဘယ္လိုေပးရင္ ဘယ္ေလာက္ျပန္ရရမယ္ဆိုတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ိဳးေတြ မရွိရပါဘူး။ ပညာေရးအတြက္ သုံးတဲ့ေငြေတြဟာ ျဖဳန္းတာမဟုတ္ဘူး၊ ျမဳပ္ႏွံတာလို႔ ျမင္ႏိုင္ရပါမယ္။ ပညာရပ္တစ္ခုရဲ႕ အက်ိဳးရလဒ္ေတြဟာ ေငြေၾကးနဲ႔တန္ဖိုးျဖတ္လို႔ရတဲ့ ကိစၥေတြမဟုတ္ပါဘူး။ ပညာေရးကို စီးပြားေရးတစ္ခု ျမဳပ္ႏွံသလို အက်ိဳးအျမတ္ေတြ တြက္ေနရင္ ေရတိုဆန္တဲ့စီမံကိန္းေတြဘဲ ျဖစ္လာပါတယ္။ ေရရွည္လုပ္ရမယ့္အလုပ္ကို အခ်ိန္ေပးၿပီးမလုပ္ႏုိင္ရင္ အရည္အေသြးေတြ က်ဆင္းပါတယ္။ ဘြဲ႔ေတြ၊ ေအာင္လက္မွတ္ေတြက ပညာေရးရဲ႕ကိုယ္စားဘဲ ျဖစ္ၿပီး ပညာေရးမဟုတ္ဘူးဆိုတာကို နားလည္သင့္ပါတယ္။
အခုႏိုင္ငံျခားမွာ ပညာသင္သြားေတာ့ တစ္ခ်ိဳ႕ကေျပာၾကတယ္၊ ဟိုကပညာသင္ၿပီးျပန္လာေတာ့ ဘယ္လုပ္မလဲ၊ ဦးဇင္းထက္အရင္ေစာၿပီး ႏိုင္ငံျခားပညာေတာ္သင္တဲ့သူေတြလည္း အမ်ားႀကီးပါဘဲ။ ဘာမွသိပ္ႀကီးထူးမလာဘူး။ ျပည္တြင္းမွာေနတဲ့သူေတြေလာက္ နာမည္လည္း ပိုမႀကီးဘူး။ ပိုက္ဆံလည္းပိုမရဘူးလို႔ ရင္းႏွီးလို႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းေျပာတတ္တဲ့သူေတြရွိပါတယ္။ ပညာေတြသင္ယူ ဆည္းပူတယ္ဆိုတာ နာမည္ႀကီးဖို႔၊ ဝင္ေငြေကာင္းဖို႔ဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္ တစ္ခုတည္း ရွိတာမဟုတ္ဘူးဆိုတာကို သိေစခ်င္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ကေျပာၾကတယ္၊ တစ္ခ်ိဳ႕ဦးဇင္းေတြဆိုရင္ တရားပြဲတစ္ပြဲ၊ ႏွစ္ပြဲေဟာၿပီး နာမည္ခဏႀကီးၿပီးေတာ့ ျပန္ေပ်ာက္သြားတယ္လို႔ ဆိုၾကတာေပါ့။ တရားေဟာဖို႔၊ နာမည္ကို ေရရွည္ထိန္းထားႏုိင္ဖို႔ ပညာသင္ေနတာလည္း မဟုတ္ဘူးဆိုတာ သိေစခ်င္ပါတယ္။
ဒါဆိုဘာအတြက္ ပညာသင္တာလဲလို႔ ေမးစရာရွိတာေပါ့။ ပညာေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံတစ္ခု ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလို႔ရတယ္၊ ပညာေရးနဲ႔ အမ်ိဳးဂုဏ္ဇာတိဂုဏ္ေတြ ျမင့္မားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏုိင္တယ္။ ကိုးရီးယားႏုိင္ငံ ျပန္လည္ထူေထာင္တဲ့ ကာလေတြကို ၾကည့္ေလ လူငယ္ေတြကို ႏုိင္ငံတကာမွာ ပညာေတာ္သင္လြတ္ၾကတယ္။ ပညာရပ္အမ်ိဳးမ်ိဳးဆည္းပူးခိုင္းတယ္။ ေထာက္ပံ့ေပးတယ္၊ ပံ့ပိုးေပးတယ္။ ႏုိင္ငံတကာပညာေတာ္သင္လူငယ္ေတြအားလုံးျပန္လာၿပီး သက္ဆိုင္ရာက႑ေတြမွာ အလုပ္ေပးလိုက္ၾကတယ္။ ႏုိင္ငံက တစ္ဆင့္ၿပီးတစ္ဆင့္ တစ္ဟုတ္ထိုးတိုးတက္သြားတယ္။
သီရိလကၤာလိိုႏုိင္ငံေသးေသးကေလးတစ္ႏုိင္ငံက တရုတ္လို၊ ကိုးရီးယားလို ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ၿပီး ႏုိင္ငံမဟုတ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကမၻာကအထင္မေသးရဲဘူး။ သူ႔ရဲ႕ရုိးရာ၊ ယဥ္ေက်းမႈေတြကိုလည္း ေကာင္းေကာင္းထိန္းသိမ္းႏုိင္တယ္။ သီရိလကၤာဆိုရင္ ကမၻာကပါေလးစားရတဲ့ႏုိင္ငံျဖစ္တယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ၊ သက္ဆိုင္ရာက႑အသီးသီးက ပညာရွင္ေတြရွိလို႔။ သူ႔တို႔လူမ်ိဳး၊ သူတို႔ဂုဏ္သိကၡာေတြကို ပညာနဲ႔ ျမင့္တင္ေပးႏုိင္တယ္။
ငါတို႔စာေတြသင္ေနတာေကာ ဘာအတြက္လဲ။ အထက္ကေျပာခဲ့တဲ့ ပါဠိလိုေျပာတတ္ဖို႔၊ ပါဠိညီလာခံေတြမွာ စာတမ္းဝင္ဖတ္ႏိုင္ဖို႔ (ပါဠိလိုက်မ္းျပဳႏိုင္တဲ့ မ်ိဳးဆက္တစ္ခုကို အေမြေပးထားခဲ့ထင္လို႔)၊ ကမၻာ့စာမ်က္ႏွာေပၚမွာ ျမန္မာလို႔ခ်ျပႏုိင္ဖို႔ စတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ိဳးနဲ႔ စာသင္ရင္ေတာ့ ဒီလိုဝင္ေငြရဖို႔၊ နာမည္ႀကီးဖို႔ ဆိုတဲ့ ေပတံေတြလိုက္တိုင္းေနတာမ်ိဳးကို ရပ္တန္႔သင့္ၿပီထင္ပါတယ္။ ပညာေရးကို စီးပြားေရးပုံစံနဲ႔ ဆည္းကပ္တာကေတာ့ မွားတာေပါ့။ ပညာေရးကို ဘယ္လိုေထာက္ပံ့ၾကမလဲ ဆိုတဲ့အစီအစဥ္ေတြလည္း ရွိရပါမယ္။ ပညာေရးကို ေထာက္ပံ့တဲ့ေနရာမွာ စီးပြားေရးမ်က္စိနဲ႔လည္း မၾကည့္သင့္ပါဘူး။ ဘယ္လိုေပးရင္ ဘယ္ေလာက္ျပန္ရရမယ္ဆိုတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ိဳးေတြ မရွိရပါဘူး။ ပညာေရးအတြက္ သုံးတဲ့ေငြေတြဟာ ျဖဳန္းတာမဟုတ္ဘူး၊ ျမဳပ္ႏွံတာလို႔ ျမင္ႏိုင္ရပါမယ္။ ပညာရပ္တစ္ခုရဲ႕ အက်ိဳးရလဒ္ေတြဟာ ေငြေၾကးနဲ႔တန္ဖိုးျဖတ္လို႔ရတဲ့ ကိစၥေတြမဟုတ္ပါဘူး။ ပညာေရးကို စီးပြားေရးတစ္ခု ျမဳပ္ႏွံသလို အက်ိဳးအျမတ္ေတြ တြက္ေနရင္ ေရတိုဆန္တဲ့စီမံကိန္းေတြဘဲ ျဖစ္လာပါတယ္။ ေရရွည္လုပ္ရမယ့္အလုပ္ကို အခ်ိန္ေပးၿပီးမလုပ္ႏုိင္ရင္ အရည္အေသြးေတြ က်ဆင္းပါတယ္။ ဘြဲ႔ေတြ၊ ေအာင္လက္မွတ္ေတြက ပညာေရးရဲ႕ကိုယ္စားဘဲ ျဖစ္ၿပီး ပညာေရးမဟုတ္ဘူးဆိုတာကို နားလည္သင့္ပါတယ္။
(၄)ပတ္ဝန္းက်င္ပူးေပါင္းပါဝင္မႈ
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ပါဠိစာကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအခ်ိန္ေပးၿပီး ပါဠိစကားမေျပာတတ္ဘူး၊ ေျပာတတ္ေအာင္ ဘယ္လိုသင္ၾကမလဲ လို႔စီမံကိန္းခ်တဲ့အခါမွာ တစ္ႏွစ္၊ ႏွစ္ႏွစ္ထဲနဲ႔ လုပ္လို႔ရတဲ့ကိစၥမ်ိဳးမဟုတ္ဘူး။ တစ္ပါးႏွစ္ပါးထဲ ထလုပ္လို႔လဲ ရတဲ့ကိစၥမ်ိဳးမဟုတ္ဘူး။ မ်ိဳးဆက္ တစ္ဆက္လား၊ နွစ္ဆက္လား အခ်ိန္ေပးလုပ္ရတဲ့ကိစၥပါ။ ပတ္ဝန္းက်င္က အသိအမွတ္မျပဳလို႔လဲ ရတဲ့ကိစၥမဟုတ္ဘူး။ သူမ်ားမလုပ္ခ်င္ေန၊ ကုိယ္ဘဲ လုပ္မယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ကိုယ့္ေက်ာင္းနဲ႔ကိုယ္ဘဲ သင္ေပးတဲ့ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္က မပါဝင္တာရယ္၊ ပါဝင္လာေအာင္လည္း မႀကိိဳးစားတာရယ္၊ အစကေတာ့ ဟုတ္သလိုလိုရွိေပမယ့္ ၾကာေတာ့ ေတာင့္မခံႏိုင္ဘဲ ပ်က္စီးေနရတာဘဲ။
အားလုံးပါဝင္ႏိုင္ဖို႔လိုမယ္၊ ပါဝင္ႏိုင္ေအာင္လည္း ႀကိဳးစားရလိမ့္မယ္။ သီရိလကၤာမွာ ပါဠိစကားေတြေျပာၾကတယ္ဆိုတာက ေဘးက ပံ့ပိုးကူညီမႈေတြ၊ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈေတြ၊ ေနရာေပးမႈေတြလည္း အမ်ားႀကီးပါတယ္။
သူတို႔ရဲ႕ပညာေရးေတြကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံလိုဘဲ၊ အစိုးရေက်ာင္းပညာေရး၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းပညာေရးလို႔ ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း ပညာေရးကေတာ့ ပါဠိနဲ႔ တကၠတဘာသာရပ္က မသင္မေနရ ျပဌာန္းစာထဲမွာပါတယ္။ သူတို႔သတ္မွတ္ထားတဲ့ Level တစ္ခုမွာ ေအာင္သြားရင္ တစ္ခုကေန တစ္ခုကို ေျပာင္းသြားလို႔ ရပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာကေတာ့ သိတဲ့အတိုင္း ဓမၼာစရိယဘဲ ေအာင္ေအာင္၊ အစိုးရစာသင္ေက်ာင္းစာေျပာင္းခ်င္ရင္ သူငယ္တန္းမေအာင္ေသးရင္ သူငယ္တန္းကေနစရတာပဲ။ အစိုးရတကၠသိုလ္မွာ ဘြဲ႔ဘယ္ေလာက္ရရ၊ ဘုန္းႀကီးစာေမးပြဲလိုင္းဘက္ ေျပာင္းလာရင္ မူလတန္းကေန စရတာပဲ။ ဒါလည္း မတူတာေတြထဲက တစ္ခုေပါ့။ သီရိလကၤာမွာ ပါဠိစာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တကၠသိုလ္ေတြမွာ ဘြဲ႔တစ္ခုအေနနဲ႔လည္း ျပဌာန္းေပးတယ္။ စာတမ္းဖတ္ပြဲညီလာခံေတြ က်င္းပေပးတယ္။ မ်ိုဳးဆက္သစ္လူငယ္ေတြကိုလည္း ေကာင္းေကာင္းေလး ပ်ိဳးေထာင္ေပးၾကတယ္။ ပါဠိစာေပပညာရွင္ေတြကိုလည္း ေနရာေတြေပးၾကတယ္။ ပါဠိက်မ္းစာ စာအုပ္ေတြလည္း ျပဳစုၾကတယ္။
ဒီလိုေျပာလို႔ သူတစ္ပါးႏိုင္ငံကို လိုက္တုၾကပါလု႔ိေျပာတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ေျပာရင္လည္း ခံမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း ရွိတာပဲ၊ ရြာမဆရာေတာ္တို႔လည္း ပါဠိစာအုပ္ထုပ္တာပဲလို႔ ေျပာလို႔ရတာေပါ့။ ရွိတာေတာ့ ရွိပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္းရာခ်ီမွ တစ္ပါးစ၊ ႏွစ္ပါးစ ေပၚလာတာပါ။ အဲဒါေတာင္ အမ်ားႀကီး မရွိပါဘူး။ ထုတ္ထားတဲ့စာအုပ္ေတြကိုေရာ ဖတ္တဲ့သူ ဘယ္ႏွစ္ဦးရွိသလဲ ဆိုတာမ်ိဳးလိုက္ၾကည့္ရင္ေကာ ပါဠိစာသင္တဲ့သူအေရအတြက္နဲ႔ အဲဒီစာအုပ္ဖတ္တဲ့သူ အေရးအတြက္က ရာခိုင္ႏႈန္းဘယ္ေလာက္ကြာမလဲ။ ဒီလိုေလး စဥ္းစားရင္ကို အရမ္းကို အားနည္းေနတာကို သိသာပါတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္ရဲ႕ ပူူးေပါင္းပါဝင္မႈေတြမရေသးသမွ်ေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈရဲ႕အက်ိဳးဆက္ အရႈိန္တစ္ခုမေသေသးခင္အထိဘဲ လည္ပတ္ႏုိိင္မွာဘဲ၊ ကိုယ္မစြမ္းႏုိင္ေတာ့တဲ့တစ္ေန႔ လည္ပတ္မႈအရႈိင္ေတြလည္း ရပ္တန္႔သြားမွာဘဲ။ အားလုံးေျပာင္းလဲေစခ်င္တယ္ဆိုရင္ အားလုံးရဲ႕ပူးေပါင္းပါဝင္မႈေတြကို အကူအညီယူရပါမယ္။ အားလုံးအတူတူဝိုင္းႀကိဳးစားမွ ျဖစ္မယ့္အရာေလးတစ္ခုကို ကိုယ္တစ္ဦးတည္း၊ တစ္ဖြဲ႔တည္းအားနဲ႔ အတင္းရုန္းကန္ေနရတာက ပိုလည္းပင္ပန္းသလို အရာေရာက္မႈမွာလည္း အားနည္းပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ပါဠိစာကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအခ်ိန္ေပးၿပီး ပါဠိစကားမေျပာတတ္ဘူး၊ ေျပာတတ္ေအာင္ ဘယ္လိုသင္ၾကမလဲ လို႔စီမံကိန္းခ်တဲ့အခါမွာ တစ္ႏွစ္၊ ႏွစ္ႏွစ္ထဲနဲ႔ လုပ္လို႔ရတဲ့ကိစၥမ်ိဳးမဟုတ္ဘူး။ တစ္ပါးႏွစ္ပါးထဲ ထလုပ္လို႔လဲ ရတဲ့ကိစၥမ်ိဳးမဟုတ္ဘူး။ မ်ိဳးဆက္ တစ္ဆက္လား၊ နွစ္ဆက္လား အခ်ိန္ေပးလုပ္ရတဲ့ကိစၥပါ။ ပတ္ဝန္းက်င္က အသိအမွတ္မျပဳလို႔လဲ ရတဲ့ကိစၥမဟုတ္ဘူး။ သူမ်ားမလုပ္ခ်င္ေန၊ ကုိယ္ဘဲ လုပ္မယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ကိုယ့္ေက်ာင္းနဲ႔ကိုယ္ဘဲ သင္ေပးတဲ့ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြ အမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္က မပါဝင္တာရယ္၊ ပါဝင္လာေအာင္လည္း မႀကိိဳးစားတာရယ္၊ အစကေတာ့ ဟုတ္သလိုလိုရွိေပမယ့္ ၾကာေတာ့ ေတာင့္မခံႏိုင္ဘဲ ပ်က္စီးေနရတာဘဲ။
အားလုံးပါဝင္ႏိုင္ဖို႔လိုမယ္၊ ပါဝင္ႏိုင္ေအာင္လည္း ႀကိဳးစားရလိမ့္မယ္။ သီရိလကၤာမွာ ပါဠိစကားေတြေျပာၾကတယ္ဆိုတာက ေဘးက ပံ့ပိုးကူညီမႈေတြ၊ ပူးေပါင္းပါဝင္မႈေတြ၊ ေနရာေပးမႈေတြလည္း အမ်ားႀကီးပါတယ္။
သူတို႔ရဲ႕ပညာေရးေတြကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံလိုဘဲ၊ အစိုးရေက်ာင္းပညာေရး၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းပညာေရးလို႔ ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါတယ္။ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း ပညာေရးကေတာ့ ပါဠိနဲ႔ တကၠတဘာသာရပ္က မသင္မေနရ ျပဌာန္းစာထဲမွာပါတယ္။ သူတို႔သတ္မွတ္ထားတဲ့ Level တစ္ခုမွာ ေအာင္သြားရင္ တစ္ခုကေန တစ္ခုကို ေျပာင္းသြားလို႔ ရပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာကေတာ့ သိတဲ့အတိုင္း ဓမၼာစရိယဘဲ ေအာင္ေအာင္၊ အစိုးရစာသင္ေက်ာင္းစာေျပာင္းခ်င္ရင္ သူငယ္တန္းမေအာင္ေသးရင္ သူငယ္တန္းကေနစရတာပဲ။ အစိုးရတကၠသိုလ္မွာ ဘြဲ႔ဘယ္ေလာက္ရရ၊ ဘုန္းႀကီးစာေမးပြဲလိုင္းဘက္ ေျပာင္းလာရင္ မူလတန္းကေန စရတာပဲ။ ဒါလည္း မတူတာေတြထဲက တစ္ခုေပါ့။ သီရိလကၤာမွာ ပါဠိစာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တကၠသိုလ္ေတြမွာ ဘြဲ႔တစ္ခုအေနနဲ႔လည္း ျပဌာန္းေပးတယ္။ စာတမ္းဖတ္ပြဲညီလာခံေတြ က်င္းပေပးတယ္။ မ်ိုဳးဆက္သစ္လူငယ္ေတြကိုလည္း ေကာင္းေကာင္းေလး ပ်ိဳးေထာင္ေပးၾကတယ္။ ပါဠိစာေပပညာရွင္ေတြကိုလည္း ေနရာေတြေပးၾကတယ္။ ပါဠိက်မ္းစာ စာအုပ္ေတြလည္း ျပဳစုၾကတယ္။
ဒီလိုေျပာလို႔ သူတစ္ပါးႏိုင္ငံကို လိုက္တုၾကပါလု႔ိေျပာတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ေျပာရင္လည္း ခံမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာလည္း ရွိတာပဲ၊ ရြာမဆရာေတာ္တို႔လည္း ပါဠိစာအုပ္ထုပ္တာပဲလို႔ ေျပာလို႔ရတာေပါ့။ ရွိတာေတာ့ ရွိပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္းရာခ်ီမွ တစ္ပါးစ၊ ႏွစ္ပါးစ ေပၚလာတာပါ။ အဲဒါေတာင္ အမ်ားႀကီး မရွိပါဘူး။ ထုတ္ထားတဲ့စာအုပ္ေတြကိုေရာ ဖတ္တဲ့သူ ဘယ္ႏွစ္ဦးရွိသလဲ ဆိုတာမ်ိဳးလိုက္ၾကည့္ရင္ေကာ ပါဠိစာသင္တဲ့သူအေရအတြက္နဲ႔ အဲဒီစာအုပ္ဖတ္တဲ့သူ အေရးအတြက္က ရာခိုင္ႏႈန္းဘယ္ေလာက္ကြာမလဲ။ ဒီလိုေလး စဥ္းစားရင္ကို အရမ္းကို အားနည္းေနတာကို သိသာပါတယ္။ ပတ္ဝန္းက်င္ရဲ႕ ပူူးေပါင္းပါဝင္မႈေတြမရေသးသမွ်ေတာ့ ကိုယ့္ရဲ႕ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈရဲ႕အက်ိဳးဆက္ အရႈိန္တစ္ခုမေသေသးခင္အထိဘဲ လည္ပတ္ႏုိိင္မွာဘဲ၊ ကိုယ္မစြမ္းႏုိင္ေတာ့တဲ့တစ္ေန႔ လည္ပတ္မႈအရႈိင္ေတြလည္း ရပ္တန္႔သြားမွာဘဲ။ အားလုံးေျပာင္းလဲေစခ်င္တယ္ဆိုရင္ အားလုံးရဲ႕ပူးေပါင္းပါဝင္မႈေတြကို အကူအညီယူရပါမယ္။ အားလုံးအတူတူဝိုင္းႀကိဳးစားမွ ျဖစ္မယ့္အရာေလးတစ္ခုကို ကိုယ္တစ္ဦးတည္း၊ တစ္ဖြဲ႔တည္းအားနဲ႔ အတင္းရုန္းကန္ေနရတာက ပိုလည္းပင္ပန္းသလို အရာေရာက္မႈမွာလည္း အားနည္းပါတယ္။
(၅) သူရဲေကာင္းတစ္ဦးကိုဘဲ မွီခုိလြန္းျခင္း
ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ေျပာၾကဆိုၾကတဲ့အခါမွာဆိုရင္ အၿမဲလိုလိုၾကားေနရတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္ကေတာ့ မင္းကြန္းဆရာေတာ္လည္း ဒီလိုဘဲသင္လာခဲ့တာပဲ၊ ေတာင္ၿမိဳ႕ဆရာေတာ္လည္း ဒီလိုဘဲ သင္လာခဲ့တာပဲ၊ ပါခ်ဳပ္ဆရာေတာ္လည္း ဒီလိုဘဲသင္လာခဲ့တာပဲ လို႔ ေျပာေနၾကတာတယ္။ သူရဲေကာင္းတစ္ဦး၊ ႏွစ္ဦးအေပၚကို အရမ္းမွီခိုလြန္းအားႀကီးတယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ ပါခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ တစ္ပါးေလာက္ကို ဦးတည္တာမ်ိဳး၊ မင္းကြန္းဆရာေတာ္တစ္ပါးတည္းကို အားထားတာမ်ိဳး အရမ္းမွီျငမ္းလြန္းတယ္။ ပါခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ကိုဘဲ အားကိုးမလား၊ ပါခ်ဳပ္ဆရာေတာ္နဲ႔အတူ ႀကိဳးစားမလား၊ မင္းကြန္းဆရာေတာ္တစ္ပါးကိုဘဲ မွီခုိမလား၊ မင္းကြန္းဆရာေတာ္နဲ႔အတူ လက္တြဲၿပီး လုပ္ၾကမလား ဆိုတာမ်ိဳးကို စဥ္းစားရမည့္ အခ်ိန္ေရာက္ေနပါၿပီ။
ဒါက ေစာေစာကေျပာခဲ့တဲ့ေဆာင္းပါးႏွစ္ပုဒ္ကို အေျခခံၿပီးေျပာတာမို႔ ဒီပါဠိစာအေၾကာင္းကိုဘဲ အဓိကေျပာတာပါ။ တျခားက႑ေတြမွာလဲ အမ်ားႀကီးရွိတာပဲ၊ ေတြးတတ္ေခၚတတ္ေအာင္ ပညာသင္ၾကမလား၊ ေခတ္နဲ႔ရင္ေပါင္တန္းႏိုင္ေအာင္ ပညာသင္မလားဆိုတာတဲ့ေမးခြန္းေတြလည္း ေျပာစရာေတြအမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေငြေတြမီလီယံေပါင္းမ်ားစြာ အကုန္ခံၿပီးဝယ္ထားတဲ့ ရထား၊ ေလးငါးလဘဲ သုံးလိုက္ရၿပီး ရပ္လိုက္ရတဲ့ေနရာေတြရွိတယ္။ ေလယာဥ္လည္းမဆင္းသက္၊ စီးတဲ့လူေတြလည္း မရွိဘဲ ဘယ္သူမွအသုံးမျပဳဘဲ ေဆာက္လုပ္ထားတဲ့ ေလယာဥ္ကြင္းေတြရွိတယ္။ ရထားအသြားအလာမရွိ၊ ရထားလည္းမရွိ၊ ရထားစီးတဲ့ခရီးသည္ေတြလည္းမရွိဘဲ ေဆာက္လုပ္ထားတဲ့ရထားလမ္းေတြရွိတယ္။ အေဆာက္အဦးအႀကီးႀကီးေတြေဆာက္ၿပီးေတာ့ အေဆာက္အဦးမခိုင္ခန္႔လို႔ ေရာင္းလို႔လည္းမရ၊ ေနတဲ့လူလည္းမရွိဘဲ အသုံးျပဳမရလို႔ အလွၾကည့္ဖို႔အတြက္သက္သက္ဘဲ ျဖစ္ေနတဲ့အေဆာက္အဦးေတြရွိတယ္။ ဒါေတြဘယ္လိုျပင္မလဲ၊ ဒီပညာရပ္ေတြကို ဘယ္လိုသင္ယူမလဲ၊ ပညာရွင္ေတြကို ဘယ္လိုေနရာေပးမလဲ၊ ဒီပညာေရးအတြက္ ဘယ္ေလာက္ျမဳပ္ႏွံရမလဲ ဆိုတာမ်ိဳးစဥ္းစားဖို႔ မလိုဘူးလား။
ဒီလိုကိစၥမ်ိဳးေတြမွာ သူရဲေကာင္းတစ္ဦးတည္းကိုဘဲ ပုံအပ္လို႔ရမလား။ သူရဲေကာင္းတစ္ဦးတည္းကို ပုံအပ္ေနရတဲ့ေခတ္လည္း မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ အားလုံးအတူတူရုန္းၿပီး အတူတူေဖးမကူညီမွ ေအာင္ျမင္ႏုိင္မယ့္ အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔အတြက္ ပညာေရးရဲ႕ အခန္းက႑က အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒီပညာေရးကိုလည္း အားလုံးက ေဖးမရပါမယ္။ ပံ့ပိုးေပးႏုိင္ရပါမယ္။ ဒါမွ အတူတူႀကိဳးစားတယ္လို႔ ဆိုႏုိင္ပါမယ္။
ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ေျပာၾကဆိုၾကတဲ့အခါမွာဆိုရင္ အၿမဲလိုလိုၾကားေနရတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္ကေတာ့ မင္းကြန္းဆရာေတာ္လည္း ဒီလိုဘဲသင္လာခဲ့တာပဲ၊ ေတာင္ၿမိဳ႕ဆရာေတာ္လည္း ဒီလိုဘဲ သင္လာခဲ့တာပဲ၊ ပါခ်ဳပ္ဆရာေတာ္လည္း ဒီလိုဘဲသင္လာခဲ့တာပဲ လို႔ ေျပာေနၾကတာတယ္။ သူရဲေကာင္းတစ္ဦး၊ ႏွစ္ဦးအေပၚကို အရမ္းမွီခိုလြန္းအားႀကီးတယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ ပါခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ တစ္ပါးေလာက္ကို ဦးတည္တာမ်ိဳး၊ မင္းကြန္းဆရာေတာ္တစ္ပါးတည္းကို အားထားတာမ်ိဳး အရမ္းမွီျငမ္းလြန္းတယ္။ ပါခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ကိုဘဲ အားကိုးမလား၊ ပါခ်ဳပ္ဆရာေတာ္နဲ႔အတူ ႀကိဳးစားမလား၊ မင္းကြန္းဆရာေတာ္တစ္ပါးကိုဘဲ မွီခုိမလား၊ မင္းကြန္းဆရာေတာ္နဲ႔အတူ လက္တြဲၿပီး လုပ္ၾကမလား ဆိုတာမ်ိဳးကို စဥ္းစားရမည့္ အခ်ိန္ေရာက္ေနပါၿပီ။
ဒါက ေစာေစာကေျပာခဲ့တဲ့ေဆာင္းပါးႏွစ္ပုဒ္ကို အေျခခံၿပီးေျပာတာမို႔ ဒီပါဠိစာအေၾကာင္းကိုဘဲ အဓိကေျပာတာပါ။ တျခားက႑ေတြမွာလဲ အမ်ားႀကီးရွိတာပဲ၊ ေတြးတတ္ေခၚတတ္ေအာင္ ပညာသင္ၾကမလား၊ ေခတ္နဲ႔ရင္ေပါင္တန္းႏိုင္ေအာင္ ပညာသင္မလားဆိုတာတဲ့ေမးခြန္းေတြလည္း ေျပာစရာေတြအမ်ားႀကီးရွိပါတယ္။
ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ေငြေတြမီလီယံေပါင္းမ်ားစြာ အကုန္ခံၿပီးဝယ္ထားတဲ့ ရထား၊ ေလးငါးလဘဲ သုံးလိုက္ရၿပီး ရပ္လိုက္ရတဲ့ေနရာေတြရွိတယ္။ ေလယာဥ္လည္းမဆင္းသက္၊ စီးတဲ့လူေတြလည္း မရွိဘဲ ဘယ္သူမွအသုံးမျပဳဘဲ ေဆာက္လုပ္ထားတဲ့ ေလယာဥ္ကြင္းေတြရွိတယ္။ ရထားအသြားအလာမရွိ၊ ရထားလည္းမရွိ၊ ရထားစီးတဲ့ခရီးသည္ေတြလည္းမရွိဘဲ ေဆာက္လုပ္ထားတဲ့ရထားလမ္းေတြရွိတယ္။ အေဆာက္အဦးအႀကီးႀကီးေတြေဆာက္ၿပီးေတာ့ အေဆာက္အဦးမခိုင္ခန္႔လို႔ ေရာင္းလို႔လည္းမရ၊ ေနတဲ့လူလည္းမရွိဘဲ အသုံးျပဳမရလို႔ အလွၾကည့္ဖို႔အတြက္သက္သက္ဘဲ ျဖစ္ေနတဲ့အေဆာက္အဦးေတြရွိတယ္။ ဒါေတြဘယ္လိုျပင္မလဲ၊ ဒီပညာရပ္ေတြကို ဘယ္လိုသင္ယူမလဲ၊ ပညာရွင္ေတြကို ဘယ္လိုေနရာေပးမလဲ၊ ဒီပညာေရးအတြက္ ဘယ္ေလာက္ျမဳပ္ႏွံရမလဲ ဆိုတာမ်ိဳးစဥ္းစားဖို႔ မလိုဘူးလား။
ဒီလိုကိစၥမ်ိဳးေတြမွာ သူရဲေကာင္းတစ္ဦးတည္းကိုဘဲ ပုံအပ္လို႔ရမလား။ သူရဲေကာင္းတစ္ဦးတည္းကို ပုံအပ္ေနရတဲ့ေခတ္လည္း မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ အားလုံးအတူတူရုန္းၿပီး အတူတူေဖးမကူညီမွ ေအာင္ျမင္ႏုိင္မယ့္ အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတြကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔အတြက္ ပညာေရးရဲ႕ အခန္းက႑က အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒီပညာေရးကိုလည္း အားလုံးက ေဖးမရပါမယ္။ ပံ့ပိုးေပးႏုိင္ရပါမယ္။ ဒါမွ အတူတူႀကိဳးစားတယ္လို႔ ဆိုႏုိင္ပါမယ္။
(၆) နိဂုံး
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ ပညာသင္တယ္ဆိုတာ ဘြဲ႔ရ႐ုံသက္သက္၊ အလုပ္ေလွ်ာက္ရ႐ုံသက္သက္မဟုတ္ဘဲ၊ အရည္အေသြးျပည့္မီတဲ့ပညာေရးက ကိုယ့္လူမ်ိဳး၊ ကိုယ့္ႏုိင္ငံအတြက္ အေရးပါတဲ့အေမြအႏွစ္တစ္ခုဆိုတာကို ျမင္ေစခ်င္ပါတယ္။ ပညာေရးအတြက္က ေငြေၾကးကုန္က်မႈ မ်ားခ်င္လည္းမ်ားမယ္။ ပညာေရးအတြက္ ေလ့လာသင္ယူတဲ့ကာလ ၾကာခ်င္လည္းၾကာမယ္။ ေကာင္းမြန္တဲ့အေျပာင္းအလဲတစ္ခုအတြက္ မ်ိဳးဆက္တစ္ခုလုံးအႏွစ္နာခံရတာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္။ ပညာေရးက အေကာင္းဆုံးလက္နက္တစ္ခု။ ေကာင္းမြန္တဲ့ ပညာေရးစနစ္တစ္ခုနဲ႔ ေနာက္မ်ိဳးဆက္တစ္ဆက္ကို လက္ဆင့္ကမ္းသင့္တဲ့ အေမြတစ္ခုဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ိဳးနဲ႔ ပညာသင္သင့္ပါတယ္။
ေနာက္မ်ိဳးဆက္တစ္ခုကို လက္ဆင့္ကမ္းတဲ့အခ်ိန္မွာ အရည္အေသြးျပည့္မီွတဲ့အေမြျဖစ္ဖို႔လိုတယ္။ အဲဒီအတြက္ လက္ဆင့္ကမ္းမယ့္သူေတြ အရည္အေသြးျပည့္မီဖို႔လိုတယ္။ အရည္အေသြးျပည့္မီွေအာင္ ႀကိဳးစားၾကစို႔ကြယ္။
ပညာသင္တာက တစ္စုံတစ္ဦးအတြက္တင္မကဘဲ တစ္မ်ိဳးသားလုံးနဲ႔ဆိုင္တဲ့အေရးကိစၥတစ္ခု ျဖစ္လို႔ သူသင္ရင္သူတတ္မယ္၊ ငါသင္ရင္ငါတတ္မယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆမ်ိဳးထက္ အားလုံး ပညာတတ္ျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ၾကမလဲ၊ ဘယ္လိုပါဝင္ၾကမလဲ၊ ဘယ္လိုပံ့ပိုးၾကမလဲ ဆိုတဲ့အသိစိတ္မ်ိဳးေတြရွိဖို႔ လိုမယ္လို႔ တင္ျပရင္း ---------
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ဆိုလိုခ်င္တာကေတာ့ ပညာသင္တယ္ဆိုတာ ဘြဲ႔ရ႐ုံသက္သက္၊ အလုပ္ေလွ်ာက္ရ႐ုံသက္သက္မဟုတ္ဘဲ၊ အရည္အေသြးျပည့္မီတဲ့ပညာေရးက ကိုယ့္လူမ်ိဳး၊ ကိုယ့္ႏုိင္ငံအတြက္ အေရးပါတဲ့အေမြအႏွစ္တစ္ခုဆိုတာကို ျမင္ေစခ်င္ပါတယ္။ ပညာေရးအတြက္က ေငြေၾကးကုန္က်မႈ မ်ားခ်င္လည္းမ်ားမယ္။ ပညာေရးအတြက္ ေလ့လာသင္ယူတဲ့ကာလ ၾကာခ်င္လည္းၾကာမယ္။ ေကာင္းမြန္တဲ့အေျပာင္းအလဲတစ္ခုအတြက္ မ်ိဳးဆက္တစ္ခုလုံးအႏွစ္နာခံရတာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္။ ပညာေရးက အေကာင္းဆုံးလက္နက္တစ္ခု။ ေကာင္းမြန္တဲ့ ပညာေရးစနစ္တစ္ခုနဲ႔ ေနာက္မ်ိဳးဆက္တစ္ဆက္ကို လက္ဆင့္ကမ္းသင့္တဲ့ အေမြတစ္ခုဆိုတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ိဳးနဲ႔ ပညာသင္သင့္ပါတယ္။
ေနာက္မ်ိဳးဆက္တစ္ခုကို လက္ဆင့္ကမ္းတဲ့အခ်ိန္မွာ အရည္အေသြးျပည့္မီွတဲ့အေမြျဖစ္ဖို႔လိုတယ္။ အဲဒီအတြက္ လက္ဆင့္ကမ္းမယ့္သူေတြ အရည္အေသြးျပည့္မီဖို႔လိုတယ္။ အရည္အေသြးျပည့္မီွေအာင္ ႀကိဳးစားၾကစို႔ကြယ္။
ပညာသင္တာက တစ္စုံတစ္ဦးအတြက္တင္မကဘဲ တစ္မ်ိဳးသားလုံးနဲ႔ဆိုင္တဲ့အေရးကိစၥတစ္ခု ျဖစ္လို႔ သူသင္ရင္သူတတ္မယ္၊ ငါသင္ရင္ငါတတ္မယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆမ်ိဳးထက္ အားလုံး ပညာတတ္ျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္ၾကမလဲ၊ ဘယ္လိုပါဝင္ၾကမလဲ၊ ဘယ္လိုပံ့ပိုးၾကမလဲ ဆိုတဲ့အသိစိတ္မ်ိဳးေတြရွိဖို႔ လိုမယ္လို႔ တင္ျပရင္း ---------
အရွင္နႏၵိယ (ဖယ္ခုံ) 23.1.2019 4:50:00 PM
