သီရိလကၤာ ဗုဒၶဘာသာ တကၠသိုလ္မ်ားနဲ႔ ပတ္သက္၍

သီရိလကၤာမွာ ေက်ာင္းလာတက္ၾကတာဆိုရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ အျခားဘာသာရပ္ေတြထက္ ဗုဒၶဘာသာလာေလ့လာတဲ့ျမန္မာရဟန္းေတာ္က ပိုမ်ားမယ္ထင္တယ္။ ေထရဝါဒဗုဒၶဘာသာ ႏိုင္ငံခ်င္းတူတာရယ္၊ ႏိုင္ငံတကာစံခ်ိန္မီတဲ့ ပညာေရးအဆင့္အတန္းေတြ ရွိတယ္လို႔ ယုံၾကည္မႈ ရထားတာရယ္၊ ေရွ႕က ေက်ာင္းသားေတြလည္းမ်ားစြာရွိေနၾကလို႔ သြားလာတဲ့ လမ္းေၾကာေတြလည္း မခက္ေတာ့တာေတြေၾကာင့္ဘဲ ျဖစ္လိမ့္မယ္ထင္တယ္။ 

သီရိလကၤာမွာ အဆင့္ျမင့္ပညာေရးတကၠသိုလ္ေတြ ေလးမ်ိဳးရွိပါတယ္။
1. Public Universities
2. တကၠသိုလ္တစ္ခုခုရဲ႕လက္ေအာက္ခံ Private Institutes
3. ႏိုင္ငံျခားတကၠသိုလ္ေတြနဲ႔ လက္တြဲတဲ့ Private Institutes
4. Professional Institutes လို႔ ေလးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ 

၂၀၁၈ ရဲ႕ စစ္တမ္းအရ- အဆင့္ျမင့္ပညာေရး တကၠသိုလ္ေတြ ေကာလိပ္ေတြ ၅၀ စာရင္းထဲမွာ အရင္အတိုင္းမေျပာင္းလဲေသးတာကေတာ့ ထိပ္ဆုံးမွာ ေပရာဒနီယတကၠသိုလ္၊ ဒုတိယက ကိုလံဘိုတကၠသိုလ္၊ တတိယက ေကလနိယတကၠသိုလ္ေတြဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ တကၠသိုလ္တစ္ခုခ်င္းစီမွာ မတူတဲ့ဘာသာရပ္ေတြရွိသလို၊ အားသာတဲ့ ဘာသာရပ္ေတြလည္း မတူၾကပါဘူး။ ဘယ္တကၠသိုလ္ကအေကာင္းဆုံးလဲလို႔ ခင္တဲ့ဒီႏိုင္ငံသားေတြကို ေမးဖူးတယ္။ သူတို႔ေတြက ဘယ္ဘာသာရပ္ကိုေျပာတာလဲ လို႔ျပန္ေမးၾကပါတယ္။ တကၠသိုလ္တစ္ခုက ေကာင္းတယ္ဆိုၿပီး ဘာသာရပ္အားလုံးက အကုန္လုံးေကာင္းတယ္လို႔ မယူဆၾကပါဘူး။ သူ႔ဆိုင္ရာဆိုင္ရာ တကၠသိုလ္ေတြရဲ႕ အားသာတဲ့ဘာသာရပ္ေတြရွိၾကပါတယ္။ ေဆးေက်ာင္းဆိုရင္ ေပရာဒနိယတကၠသိုလ္က သီရိလကၤာမွာ အေကာင္းဆုံးဘဲ။ ကိုလံဘိုတကၠသိုလ္မွာက ဥပေဒ။ ေကလနိယမွာက အႏုပညာ။ မိုရတူဝ မွာဆိုရင္ အင္ဂ်င္နီယာ။ သီရိ ဂ်ေယဝဒနပူရ တကၠသိုလ္မွာဆိုရင္ စာရင္းကိုင္ပညာရပ္ကအေကာင္းဆုံးလို႔ သတ္မွတ္ၾကတယ္။ ဒီႏိုင္ငံလာတဲ့ ျမန္မာေက်ာင္းသားေတြက Buddhist study ေတြဘဲယူၾကတာျဖစ္လို႔ ေပရာဒနိယ၊ ေကလနိယ၊ ပီဘီယူ၊ ဆီးဘားတကၠသိုလ္ေတြမွာဘဲ လာတက္ၾကၿပီး ဒီေနာက္ပိုင္းမွာ သီရိ ဂ်ေယဝဒနပူရ၊ ကိုလံဘိုနဲ႔ တကၠသိုလ္အသစ္တစ္ခုျဖစ္တဲ့ နာဂါနႏၵတကၠသိုလ္ေတြမွာလည္း တက္ၾကပါတယ္။ Buddhist study နဲ႔ပတ္သက္ရင္ အစဥ္အလာႀကီးမားၿပီး ႏိုင္ငံတကာ PHD ေက်ာင္းသားေပါင္းမ်ားစြာ ေမြးထုတ္ေပးေနတဲ့ ေကလနိယတကၠသိုလ္နဲ႔ ေပရာဒနိယတကၠသိုလ္က ထိပ္ဆုံးမွာဦးေဆာင္ေနပါတယ္။ BA ကစမည္ဆိုရင္၊ ေကလနိယ၊ ပီဘီယူ၊ ဆီးဘား တို႔မွာဘဲရွိပါတယ္။ MA ကစရင္ေတာ့ Buddhist study ရွိတဲ့ တကၠသိုလ္တိုင္းမွာ တက္လို႔႔ရပါတယ္။ တစ္္ခ်ိဳ႕တကၠသိုလ္ေတြက MA ကိုတစ္ခါတည္း ခ်ိတ္လို႔ အဆင္မေျပရင္ MA မတိုင္ခင္ ဒီပလိုမာအတန္း တစ္ႏွစ္ထပ္တက္ၾကရတာေတြလည္းရွိတယ္။ 

တကၠသိုလ္ခ်င္းက မတူလို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေငြေၾကးေတြလည္းမတူၾကပါဘူး။ တစ္ခ်ိဳ႕က ေစ်းႀကီးတယ္၊ တစ္ခ်ိဳ႕ကက သက္သာတယ္။ ဘီေအတို႔ ဒီမလိုမာတိို႔မွာေတာ့ တကၠသိုလ္က ျပဌာန္းထားသည့္ဘာသာရပ္ေတြ သင္ၾကရၿပီး၊ စိတ္ႀကိဳက္ေရြးခ်ယ္ခြင့္ဘာသာရပ္ေတြက နည္းပါတယ္။ MA မွာက ပိုမ်ားပါတယ္။ တကၠသိုလ္ေပၚမွာမူတည္ၿပီး တစ္ခ်ိဳ႕တကၠသိုလ္က စိတ္ႀကိဳက္ေရြးခ်ယ္ခြင့္ကမ်ားၿပီး တစ္ခ်ိိဳတကၠသိုလ္ေတြမွာက နည္းေနတာလည္း ေတြ႔ရပါတယ္။ MA မွာလည္း တစ္ႏွစ္လည္းရွိသလို၊ ႏွစ္ႏွစ္လည္း ရွိပါတယ္။ ႏွစ္ႏွစ္ယူရင္ေတာ့ PHD လုပ္ရင္ Mphil ထပ္မလုပ္ရေတာ့ဘဲ၊ တစ္ႏွစ္ဆိုရင္ PHD လုပ္တဲ့အခါ Mphil အရင္လုပ္ရပါတယ္။

တကၠသိုလ္ရဲ႕ဆက္ဆံေရးေတြကေတာ့ အစိုးရေက်ာင္းနဲ႔ကိုယ္ပိုင္ေက်ာင္းေတြကြာျခားတာ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာရွိမယ္ထင္တယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕တကၠသိုလ္ေတြမွာ စာရင္းသြားေပးတာ၊ ေဖာင္သြားျဖည့္တာကအစ အၾကာႀကီးေစာင့္ေနရတယ္။ အျပင္လူသူစိမ္းလာေနတာကို သူတို႔နဲ႔မဆိုင္တဲ့အတိုင္းဘဲ ၿပဳံးျပဖို႔မေျပာနဲ႔ ႏွစ္ခါသုံးခါေခၚေနတာေတာင္ မၾကားသလိုလိုေနေနၾကတာရွိသလို ေတြ႔လိုက္တာနဲ႔ေဖာ္ေရြလြန္းလို႔ ဧည့္ဝတ္ေက်လြန္းလို႔ ျပန္ၿပီးေတာင္အားနာရတဲ့ တကၠသိုလ္ေတြလည္း ရွိပါတယ္။ 

Mphil တို႔ PHD တို႔လုပ္တဲ့အခါ ၂၀၁၈ ခုႏွစ္မွာ MA လုပ္ရင္း ဆရာေတြေျပာျပတဲ့အေျခအေနအရကေတာ့ အားလုံးသိၾကတဲ့အတိုင္းေပါ့။ စာႀကိဳဖတ္ထားပါ၊ ကိုယ္ေရြးမည့္ ဧရိယာေတြေသခ်ာေအာင္လုပ္ပါ၊ ဝါသနာပါတာကိုေရြးပါစသည္ေပါ့။ တခ်ိဳ႕ကထိကေတြကဆိုရင္ ခဏခဏေျပာတာ “တစ္ခ်ိဳ႕ေတြက ဘာစာမွႀကိဳဖတ္မထားဘူး၊ ေခါင္းစဥ္ေရြးေတာ့လည္း ဟိုလိုလို၊ ဒီလိုလို။ ကိုယ္ဘာစိတ္ဝင္စားမွန္းမသိဘူး၊ သူမ်ားေရြးလို႔သာ လိုက္ေရြးတာ၊ ေရြးၿပီးစာေတြဖတ္ရၿပီေဟ့ ဆိုေတာ့မွ ကိုယ္စိတ္မဝင္စားတဲ့အရာမွန္းသိၾကတာ” စသည္ စသည္ေပါ့။ “မင္းတို႔ MA ၿပီးလို႔ Mphil လုပ္ရင္လည္း မေလာနဲ႔၊ စာေတြအရင္ဖတ္ထား၊ ကိုယ္ေရြးမယ့္ဧရိယာမွာ ဘာေတြရွိတယ္ဆိုတာကို ႀကိဳသိဖို႔လိုတယ္” လို႔ ခဏခဏ သတိေပးခံရတာေပါ့။ 

Mphil လုပ္ဖို႔ တကၠသိုလ္ေရြးၿပီေဟ့ ဆိုေတာ့လည္း ဘယ္တကၠသိုလ္ေရြးရမလဲ စဥ္းစားရျပန္တယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕တကၠသိုလ္ေတြက သုေတသနပညာရပ္နဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး ေသေသခ်ာခ်ာလုပ္ေပးၿပီး ဖိဖိစီးစီးလုပ္ရတဲ့တကၠသိုလ္ေတြလည္းရွိတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕တကၠသိုလ္ေတြမွာက တကၠသိုလ္က ပံပိုးေပးတာ၊ တြန္းအားေပးတာထက္ ကိုယ္တိုင္ပိုရုန္းရတဲ့တကၠသိုလ္ေတြရွိတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ တကၠသိုလ္မွာ ဆရာေတြနည္းတာေတြရွိတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕တကၠသိုလ္ေတြက ေက်ာင္းသားေတြမ်ားလြန္းေတာ့ Supervisor ေတြမလုံေလာက္တာေတြလည္း ရွိတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕တကၠသိုလ္မွာက်ေတာ့ တစ္ခ်ိဳ႕ Supervisor ေတြမွာ ေက်ာင္းသားေတြ ပိုမ်ားေနတာမ်ိဳးေတြရွိတယ္။ ဥပမာ- psychology ဆရာကတစ္ဦးဘဲရွိတယ္ဆိုပါစို႔။ Mphil ေက်ာင္းသားေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကလည္း psychology field ထဲမွာဘဲ ယူၾကတယ္ဆိုရင္ အဲဒီ Psychology ဆရာကို Supervisor ေရြးၾကတာဘဲ။ က်န္တဲ့ဆရာေတြလည္း မရွိဘူးလားဆိုေတာ့ ရွိတာေပါ့။ က်န္တဲ့ဆရာေတြလည္း သူကၽြမ္းက်င္တဲ့ subject မဟုတ္ရင္ Supervisor မလုပ္ခ်င္ၾကတာမ်ားတယ္။ သူကၽြႊမ္းက်င္တဲ့ဘာသာရပ္နဲ႔ ဆက္စပ္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြဘဲ ႀကီးၾကပ္သူလုပ္ၾကတာမ်ားပါတယ္။ အဲလိုမ်ိဳး ေက်ာင္းသားမ်ားတဲ့ဆရာေတြနဲ႔ တိုးရင္ေတာ့ ေတြ႔ဆုံခ်ိန္၊ ေဆြးေႏြးခ်ိန္ေတြကအစ အခက္အခဲမ်ားရွိႏိုင္လိမ့္မယ္။ 

တစ္ခ်ိဳ႕ ဆရာေတြဆိုရင္ အလုပ္မ်ားတာေတြရွိတယ္။ နာမည္ႀကီးတာနဲ႔ ဟိုကဖိတ္ဒီကဖိတ္လို႔ ဟိုသြားဒီသြားေတြလည္း ပါတာေပါ့။ ဆရာကမအားေသးလို႔၊ သြားစရာရွိလို႔ တင္ထားတဲ့က်မ္းကို မၾကည့္ရေသးလို႔ ဆိုၿပီးေတာ့ အခ်ိန္ေတြဆြဲဆန္႔ၿပီး ႏွစ္ေတြၾကာသြားတဲ့ေက်ာင္းသားေတြလည္း ရွိတယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕တကၠသို္လ္ေတြမွာ အဲဒီလို ဆရာမလုံေလာက္တာ၊ အလုပ္မ်ားတာစတဲ့စိတ္ေခၚမႈေတြရွိသလို႔ တစ္ခ်ိဳ႕တကၠသိုလ္က်ေတာ့ အဆမတန္ ေစ်းႀကီးလြန္းတာေတြလည္းရွိတယ္။ ေက်ာင္းသားမ်ားနဲ႔အဆင္ေျပတဲ့ဆရာေတြရွိသလို အဆင္မေျပတဲ့ဆရာေတြလည္း ရွိတယ္လို႔ ၾကားေနရတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ဆရာေတြက အရမ္းကိုျဖစ္ေစခ်င္တာနဲ႔ ဟိုဟာလုပ္လိုက္ဦး၊ ဒီဟာလုပ္လိုက္ဦး၊ ဟိုေလာက္နဲ႔မရ၊ ဒီေလာက္နဲ႔မရလို႔ ခိုင္းရာကေန ေက်ာင္းသားေတြစိတ္ကုန္သြားတာေတြလည္း ရွိတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕ဆရာက်ေတာ့ ရတယ္၊ ရတယ္နဲ႔ လုပ္ရင္း presentation မွာအဆင္မေျပတာ၊ ဘုတ္အဖြဲ႕ေတြ သေဘာမတူတာကေန အထက္ကို မတက္ႏိုင္တဲ့ေက်ာင္းသားေတြလည္း ရွိတယ္။ Supervisor ရဲ႕အခန္းက႑ကလည္း တကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားအတြက္ မျဖစ္မေနထည့္စဥ္းစားရမည့္အရာပါ။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔ supervisor နဲ႔ communication gap ေတြ မရွိဖို႔လိုတယ္လို႔ စီနီယာေတြသတိေပးၾကတာေပါ့။ ေက်ာင္းမအပ္ခင္မွာ ကိုယ္ေရြးမယ့္ ဘာသာရပ္နဲ႔ သင့္ေလွ်ာ္တဲ့တကၠသိုလ္ေရြးခ်ယ္ဖို႔ဆိုတာကလည္း စိန္ေခၚမႈတစ္ရပ္ဘဲ မဟုတ္လား။ 

တစ္ခ်ိဳ႕တကၠသိုလ္ေတြမွာ ၾကားရတဲ့သတင္းကတစ္မ်ိဳး အထဲကေပးတဲ့သတင္းက တစ္မ်ိဳးဆိုတာမ်ိဳးေတြလည္း ရွိတယ္။ ေသေသခ်ာခ်ာေလးသိခ်င္ရင္ တစ္ခ်ိဳ႕ Information ေတြက အျပင္ကေျပာစကားထက္ တကၠသိုလ္အထိသြားၿပီး သက္ဆိုင္ရာသူေတြနဲ႔ စကားေျပာတာ ေဆြးေႏြးတာ ပိုေသခ်ာပါတယ္။ ေရွ႕ကစီနီယာေတြရဲ႕ အႀကံျပဳခ်က္ေတြလည္း လိုအပ္သလို ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ေလ့လာရမယ့္အရာေတြလည္း ရွိတာေပါ့။ အခုလည္း ဘာလုပ္ရမွန္းမသိတာနဲ႔ တကၠသိုလ္ထိသြားၾကည့္လိုက္ ေတြ႔တဲ့လူေတြနဲ႔ ဒီအေၾကာင္းေတြေျပာလိုက္နဲ႔ ၿပီးကို မၿပီးႏိုင္ေသးဘူး။
မသိတာရွိရင္ ေမးဦးမယ္ေနာ္။ အခုလည္း လိုတာရွိရင္ ျပန္ျဖည့္စြက္ေပးပါဦးလို႔။ 

အရွင္နႏၵိယ (ဖယ္ခုံ)
13.1.2019 8:58:00 PM